Stilte
SAN SALVATORGEMEENSCHAP
DATUM 15 januari 2023 | Theo Hofland – THEMAVIERING
lector Annette Beelen
Stilte is de zendtijd van de Heilige Geest
Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden | Piano Coby Wagemans | Fluit Maria Werner
Openingslied: Stilte nu….
Welkom
Een viering over de Stilte, wat een paradox. Immers bij het eerste woord dat ik uitsprak was de stilte verdwenen. Maar één uur alleen maar stil zijn is in onze cultuur onmogelijk. Eén minuut stilte vinden sommigen al lang. Let er maar eens op als er om 1 minuut stilte gevraagd wordt. Dus als we het over de stilte hebben, kunnen we niet zonder woorden. Woorden die iets zeggen over de stilte, om beter te begrijpen. Of over woorden in de stilte? Of stilte in de woorden. Of voor ons als gelovigen, het Woord met een hoofdletter….in de stilte? Hoeveel stilte is er in ons bidden? U weet wel dat moment van gevoelsmatig eenrichtingsverkeer. Waarbij we ons gerust mogen afvragen of we tijdens het bidden, die overvloed aan woorden, überhaupt wel horen of God iets tegen ons zegt? Of hoort Hij/Zij alleen ons? Laten we de stilte wel eens vullen met Zijn woorden? Is stil zijn niet eerder luisteren naar God, zoals Elia en Jezus dat vandaag doen in de lezingen?
Laten we ons vandaag plaatsen in de ruimte en stilte van God en luisteren naar de kracht van zijn zachte bries, naar de mogelijkheden van Zijn Woord. Voor die nieuwe mens, die we hier iedere week zoeken, die nieuwe mens die wil opstaan en ik wil zijn. Stilte nu… zodat wij in de ruimte van de Eeuwige mogen komen en de Eeuwige in ons. Hem of haar die we mogen noemen Vader/ Moeder, Zoon en Heilige Geest.
Stilte
Gebed
Gij Eeuwige, moeder, vader, kind in ons. Vandaag proberen wij ons in stilte tot u te wenden. Willen we proberen de woorden, de gedachten die altijd aanwezig zijn in ons hoofd, stil te zetten. Kijk naar ons vandaag en neem ons aan zoals wij zijn in ons vallen en opstaan. Beziel ons in uw stilte, zodat wij onszelf ontdekken en leven zoals wij bedoeld zijn. Amen
Lied: Neem mij aan zoals ik ben
Stilte
We lezen uit het boek Koningen
De Heer zei tegen Elia: ‘Kom naar buiten, ga op de berg staan om mij te ontmoeten.’ Toen kwam de Heer voorbij. Het begon met een zware storm. Het waaide zo hard dat de berg begon te schudden en de rotsen open scheurden. Maar de Heer was niet in de storm. Na de storm kwam er een aardbeving. Maar daarin was de Heer ook niet. Na de aardbeving kwam er een vuur, maar de Heer was ook niet in het vuur. Na het vuur klonk er alleen het zachte suizen van de stilte. Toen Elia dat hoorde, deed hij zijn mantel voor zijn gezicht. Hij liep naar buiten en ging voor de opening van de grot staan. Daar hoorde hij een stem die zei: ‘Waarom ben je hier, Elia?’
Lied: Gij zijt de lucht om mij heen
Lezing uit verschillende Evangeliën
In die tijd bracht de Geest Jezus naar de woestijn. Daar zou de duivel proberen om Jezus te laten zondigen. Veertig dagen en nachten was Jezus alleen in de woestijn zonder iets te eten. Kort daarna ging Jezus naar een berg om tot God te bidden. Hij bleef er de hele nacht. Toen Jezus hoorde wat er gebeurd was, vertrok hij. Hij ging met de boot naar een stille plek om alleen te zijn. Ze wilden hem meenemen om hem koning te maken. Jezus wist dat, en daarom liep hij weg. Hij ging de berg weer op, alleen. Overdag gaf Jezus uitleg over God in de tempel. En ’s nachts sliep hij alleen buiten de stad, op de Olijfberg.
Lied: Dit ene weten wij
Overweging
‘Toen Elia dat hoorde, deed hij zijn mantel voor zijn gezicht’. Een simpel gebaar maar met diepe betekenis. In het Jodendom is het een teken van nederigheid en aanbidding voor God. Elia verwacht en ik denk ook wij in ons aloude beeld van de Almachtige God, dat God wel aanwezig zal zijn in de wind, de aardbeving of het vuur. Maar juist daarin is God niet te vinden. Pas, als je oren hebt om te horen, verschijnt hij in de zachte bries daarna, in de fluistering. Dit is geen God die zich laat vinden in kracht en geweld. Een God die misbruikt wordt in de zegening van kanonnen die mensen aan flarden schieten. Maar in de zachte stilte. Elia gaat als een verslagen man naar de berg Horeb zo staat te lezen, klaar om de handdoek in de ring te gooien. Maar dan gebeurt er iets wonderbaarlijks in die stilte. Hij hoort de fluistering van Gods Geest, krijgt de Geest zowel letterlijk als figuurlijk en wordt een nieuwe mens door de kracht die hij ontvangt. Kracht die hem in staat stelt om datgene te doen wat God van hem vraagt. Als nieuw daalt hij de berg af en vanaf dat moment wist hij welke richting hij moest gaan.
Datzelfde zien we ook in in de fragmenten uit de evangeliën die we vandaag hoorden. Momenten uit Jezus’ leven wanneer Hij een belangrijke beslissing moet nemen of voor een belangrijke opdracht staat. Fragmenten die horen bij het begin van zijn missie in de woestijn, voordat hij zijn 12 leerlingen gaat kiezen, voor het voeden van een grote menigte, in de hof van Getsemane voordat hij gekruisigd wordt. Op deze momenten heeft Jezus de behoefte om zich terug te trekken in de stilte en net zoals Elia krijgt hij de Geest, krijgt hij nieuwe energie om datgene te doen, wat gedaan moet worden, hoe moeilijk dat ook is. Het zouden inspirerende verhalen moeten zijn en de Bijbel laat in dat opzicht wel degelijk zien wat er in de stilte te vinden is. Desalniettemin heb ik al vaak gehoord: ‘Ik bid niet meer want God zegt toch nooit iets terug’. Waarop ik dan meestal antwoord: ‘Heb je wel geluisterd?’
Vreemd is het dat als we bidden, we dat doen met gesloten ogen, gevouwen handen en gesloten oren, want die hebben we niet nodig als we alleen maar praten. Raar, want we willen wél ontvangen. Maar dat wordt moeilijk als je gesloten bent. Ontvangen vereist een open houding. Luisteren is open staan voor. De handen, de oren open en ja, wel met gesloten ogen anders komen er teveel prikkels binnen. Het is een ontvangende houding. Plaats jezelf maar eens in de stilte van je binnenste. Dat zal niet makkelijk zijn met ons hoofd altijd vol gedachten en wellicht moet je je gehoorapparaat wat fijn tunen, letterlijk en figuurlijk.
En hoe ervaren wij de stilte? Hoe is het gesteld met de stilte in onze maatschappij? Kom je die nog wel tegen? In warenhuizen, in winkels, in restaurants, café’s altijd staat er wel ergens muziek aan op de achtergrond. En hoe is het thuis? Hoe stil is het daar? De bliepjes, de tweetjes, de schallende bombarie van de snelle wereld via TV of radio. Misschien zit er diep in ons wel een bepaalde angst voor de stilte. Ons innerlijke kind dat altijd het licht aan moet hebben. Stilte kan immers ook een confrontatie zijn met jezelf en van alles oproepen waarop je niet zit te wachten. Dan maar opvullen die stilte. Gelukkig horen we vandaag in de lezingen dat in die stilte ook een kracht ervaren kan worden. Elia en Jezus vinden in die stilte nieuwe kracht. Een kracht die hen helpt in hun duistere uren en hen opnieuw tot leven brengt. De Bijbel laat ons zien wat er in stilte gevonden kan worden en dat ook wij op onze moeilijke momenten die kracht kunnen ervaren. Noem het de stille kracht van ons eigen zelf, noem het de stille kracht van God. Voor wie het verstaat is het een herscheppende kracht, een helende kracht die ons vertelt dat we niet alleen zijn en dat we opnieuw geladen onze weg kunnen vervolgen, om dat te doen wat gedaan moet worden. En is het dat niet wat we hier iedere week samen doen? Dus, geef die Heilige Geest zijn zendtijd en luister… luister naar wat onzegbaar is.
Stilte & Fluitsolo
Voorbeden | O Lord hear my prayer
Laten we bidden om stilte in onszelf. Dat we luisterend leren openstaan voor de rijkdom van de stilte zonder angst. Zodat we het schreeuwerige van onze maatschappij buiten sluiten en de energie gebruiken om dichter bij de bron van onszelf en de Eeuwige te komen.
Bidden wij om stilte in onze eigen gemeenschap. Dat we in de vele woorden die wij gebruiken ruimte mogen scheppen voor het luisteren. Dat we in dat luisteren de pijn en het verdriet, de eenzaamheid en de leegte mogen blijven horen en dat we elkaar daarin dragen. Gedenken wij in dat opzicht met name de intenties die ons zijn aangereikt: …. mogen zij zijn opgenomen in de stilte van de Eeuwige.
Bidden wij om stilte voor de wereld. Dat het gebulder van het geweld en haatdragende woorden in zoveel landen, moge verstommen. Dat leiders in het vacuüm van de stilte tot inzicht mogen komen. Dat zij inzien dat geweld nooit een oplossing is, opdat mensen elkaar zonder vooroordelen weer mogen zien en horen als mensen, ongeacht nationaliteit, ras, gender of geaardheid.
O Lord hear my prayer | Stilte
Tafelgebed
Gij, Eeuwige, die in de stilte soms wanhopig naar ons zoekt, zoals wij naar u zoeken. Met ons hoofd vol met woorden en gedachten zijn wij zoekende in tastende woorden en peilloze stilte. Zo staan wij in de lange rij van al die mensen die ons zijn voorgegaan en die op u hun hoop hebben gericht. Immers wij weten dat Gij een God van mensen zijt. Dat is ons voorgeleefd in Jezus uw Zoon, wiens weg wij willen volgen. Omdat wij weten dat Zijn weg leidt tot een maatschappij waar vrede en gerechtigheid hand in hand gaan en waar het goed leven is voor iedereen.
Geïnspireerd door deze boodschap komen wij hier samen en doen datgene wat hij deed op die laatste avond toen hij het brood in zijn handen nam het brak ( ) en zei:
‘Dit is het brood dat gebroken moet worden als voedsel voor velen. Denk daarbij aan de velen die gebroken zijn vanwege mij’.
En zo nam Hij ook de beker en zei: ‘Deze beker staat symbool voor het bloed dat overal in deze wereld vergoten wordt om anderen te laten leven. Als ultiem offer voor bevrijding en vrede en hoop op een betere wereld’.
In deze overwinning van brood en wijn en de Geest die ons daarin gegeven wordt, willen we bidden met de woorden die Jezus ons zelf gegeven heeft.
Onze Vader | Vredeswens
Daar waar vriendschap is en liefde, daar is God in ons midden, daar leven mensen in vrede met elkaar. Bidden wij dat wij zulke mensen zijn, die de weg van vrede gaan en laten we dat zien door elkaar vrede toe te wensen.
Dona nobis pacem Domine
Collecte & mededelingen op het scherm
Slotgedachte
Maar als Hij er niet was ……..
en Zijn stem was er niet, dan was er van stilte geen sprake.
Alleen maar van zwijgen zo hard als graniet en dat kan je doodeenzaam maken. Maar de stilte: dat is een tweestemmig lied waarin het Eeuwige en de mens elkaar raken.
(Guillaume van der Graft)
Zegen
Moge de stilte ons deze week begeleiden.
Dat zij ons mag verstillen en open doen staan voor de wonderlijke wereld van onszelf en het Eeuwige.
Dat we ons mogen afstemmen op Zijn stem, op zijn stilte, om sterk te blijven en te weten dat we niet alleen zijn en dat we altijd mogen rusten en open gaan in de palm van Gods hand.
Moge de Eeuwige ons zo raken als we wachten en geduldig zijn. Hem/Haar die wij mogen noemen Moeder/Vader, Zoon en H. Geest.
Slotlied: Gij wacht op ons
