Wees waakzaam, hoe dan ook

Wees waakzaam, hoe dan ook

Voorganger Franneke Hoeks

Openingslied Nacht is om de huizen heen

Welkom
Donkere dagen zijn het. Letterlijke en figuurlijk. Letterlijk omdat de dagen kort, koud en nat zijn. We verlangen naar licht en leven.  Figuurlijk donker voelt het ook! Het zijn onzekere tijden: ons eigen land, in de wereld om ons heen. Steeds meer mensen die hun hart vasthouden en zich afvragen waar gaat het naar toe met ons en met de wereld.
Vandaag vieren we de eerste zondag van de advent. Een tijd waarin we toeleven naar kerstmis, feest van de geboorte van Jezus. Een tijd van wachten en uitkijken naar wat komen gaat. Misschien mogen we deze advent zien als een oefening in vertrouw-vol wachten. We hebben iets om naar uit te kijken. ‘Op wie wij wachten, hoe dan ook’ is de eerste regel van het lied wat we de komende weken zullen zingen bij het aansteken van de kaarsen op de adventskrans. Die regel is het thema van deze advent.  Voordat we de eerste kaars ontsteken, zoeken we de stilte. Die stilte is even wachten en in het wachten ruimte maken om te verwachten.

GEBED
Eeuwige, op jou mogen we vertrouwen, hoe dan ook.
Wees bij ons in ontreddering en onmacht, zie onze onvolkomenheden, koester onze dromen van recht en vrede
en wakker in ons die vlam van hoop aan.
Met het onsteken van de eerste kaars mogen we beseffen dat we wachten, dat we ver-wachten. Ver-wachters willen we zijn.
Mensen die ruimte scheppen in onszelf en in de wereld
opdat we leven, oprecht goed leven,  voor al wat leeft
mogelijk maken, hoe dan ook

Acclamatie Op wie wij wachten hoe dan ook:

Inleiding op de lezingen

1E LEZING Jesaja 63,19b–64,87
Scheurde U maar de hemel open om af te dalen!
De bergen zouden voor U beven.
Zoals vuur dorre twijgen in vlam zet,
zoals vuur water doet koken,
zo zou U uw vijanden uw naam laten kennen
en alle volken voor U laten beven,
omdat U de geduchte daden doet
waarop wij niet durven hopen.
Als U toch zou afdalen!
De bergen zouden voor U beven.
Nog nooit is zoiets gehoord,
niet eerder zoiets vernomen.
Geen oog zag ooit een god buiten U,
die opkomt voor wie op Hem wacht.
U komt ieder tegemoet
die van harte rechtvaardig handelt,
die uw weg gaat, met U voor ogen.
Maar nu bent U in toorn ontstoken,
omdat wij gezondigd hebben.
De weg van de zonde volgen we al zo lang,
kunnen we dan nog worden gered?
Wij allen zijn onrein geworden,
onze gerechtigheid is als een bebloede doek.
Wij allen zijn als verwelkte bladeren,
verwaaid op de wind van ons wangedrag.
Er is niemand die uw naam aanroept,
die zich ertoe zet uw hand te grijpen.
U hebt uw gelaat voor ons verborgen,
U hebt ons moedeloos gemaakt
en ons overgeleverd aan ons eigen wangedrag.
Toch, Eeuwige, bent U als onze vader,
wij zijn de klei, door U gevormd,
wij zijn het werk van uw handen.
Laat uw grote toorn toch varen, Eeuwige,
houd onze schuld niet eeuwig in gedachten,
maar zie ons aan: wij zijn toch uw volk?

Lied Scheur toch de wolken weg en kom

Marcus 13,24-37
Maar in de dagen na de verdrukking zal de zon verduisterd worden en de maan geen licht meer geven, de sterren zullen uit de hemel vallen en de hemelse machten zullen wankelen. Dan zal men de Mensenzoon zien komen op de wolken, bekleed met grote macht en luister. Dan zal Hij de engelen eropuit sturen om zijn uitverkorenen uit de vier windstreken bijeen te brengen, van het uiteinde van de aarde tot het uiteinde van de hemel.
Leer van de vijgenboom deze les: zo gauw zijn takken uitlopen en in blad schieten, weet je dat de zomer in aantocht is.  Zo moeten jullie ook weten, wanneer je die dingen ziet gebeuren, dat Hij in aantocht is en heel dichtbij. Ik verzeker jullie: deze generatie zal zeker nog niet verdwenen zijn wanneer al die dingen gebeuren.  Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar mijn woorden verdwijnen nooit.  Niemand weet wanneer die dag of dat moment zal aanbreken, de engelen in de hemel niet en de Zoon niet, alleen de Vader.
Pas op, wees waakzaam, want jullie weten niet wanneer die tijd zal komen.  Het is als met een man die op reis ging: hij verliet zijn huis en droeg het beheer over aan zijn dienaren, die elk een eigen taak kregen, en de deurwachter gaf hij opdracht om de wacht te houden. Wees dus waakzaam, want jullie weten niet wanneer de heer des huizes komt, ’s avonds, of midden in de nacht, of bij het eerste hanengekraai, of ’s morgens vroeg. Laat hij jullie niet slapend aantreffen wanneer hij plotseling komt.  Wat Ik tegen jullie zeg, zeg Ik tegen iedereen: wees waakzaam!’
Acclamatie oren en ogen

OVERWEGING
Scheurde u maar de hemel open! Als u toch zou afdelen! Wat een smeekbede horen we in de woorden van Jesaja!  Een wanhopig roepen om een oplossing, om een andere richting. De hemel dicht, geen God te bekennen. Vertwijfeling en uitzichtloosheid worden uitgeschreeuwd. Het lijkt een beetje op de verbijstering die zich van een deel van Nederland afgelopen woensdagnacht meester maakte.  Ik weet niet hoe uw stemming was, maar ik denk dat de schrijver van deze tekst uit het boek Jesaja de ontreddering hier zou kunnen invoelen.
Deze tekst is ontstaan na de Babylonische ballingschap en is een klacht van iemand uit de school van Jesaja, die gehoopt had dat het volk Israël na terugkeer in het eigen land het pad van de Eeuwige zou bewandelen. Niets bleek minder waar.  Een diepe emotionele aanklacht tegen de gang van zaken in het joodse land zo’n 500 jaar voor onze jaartelling, die ons vandaag de dag nog weet te raken.
Ook afgelopen dagen waren er emotionele reacties op de verkiezingsuitslag. Mensen maken zich zorgen! Fatima die op school vraagt of ze wel in Nederland mag blijven. De Poolse werknemer die van zijn collega’s te horen krijgt of hij zijn koffers al gepakt heeft. En al die andere mensen die zich zorgen maken over in welk Nederland ze leven.
Ik hoorde bij de ontredderde groep Nederlanders, maar ik besefte me ook hoe veel mensen in Nederland zich niet gehoord hebben gevoeld de afgelopen jaren. Mensen die voelden dat de hemel voor hen gesloten bleef. Daar hebben we als samenleving, als politiek, als Nederlanders, als mensen, enorme steken laten vallen! Ik kom in mijn vrienden- en kennissenkring geen PVV-stemmers tegen. Dat zegt als iets over de kloof in onze samenleving.  Zonde! Zonde! Jesaja gebruikt dan woorden als bebloede doek, verwelkte bladeren, wangedrag, verwaaid op de wind!
Maar is ook hoop in de hopeloosheid. Mensen zijn gemaakt naar het beeld van de Eeuwige. Wij zijn het werk van zijn/haar handen. De kracht en de mogelijkheid tot verandering zit  ook in ons. De Eeuwige die ons keer op keer wijst op het pad van rechtvaardigheid, van openkomen voor wie buiten de boot vallen. Ook dat zijn wij, wij mensen. Een sprankje hoop. Hoe dan ook
En dan een verduisterde zon, een maan zonder licht, sterren die uit de hemel vallen en de hemel die wankelt. Beklemmende woorden van Marcus. Die benauwende, drukkende woorden  zijn ook voor ons ruim 2000 jaar later invoelbaar. Klimaat onder druk. Spanning op de woningmarkt. Oorlog in Oekraïne. Afnemend vertrouwen in overheid. Schendingen van mensenrechten in Gaza. Om hopeloos van te worden! In zo’n wereld wil je toch niet leven.
De woorden die hier vandaag klonken zijn een stuk uit wat je de afscheidsrede van Jezus kunt noemen. Hij probeert zijn leerlingen wakker te schudden. Straks is hij er niet meer en dan zullen zij de dragers van die boodschap van recht en vrede moeten zijn. Kunnen ze dat in een heftige wereld waar de spanningen hoog oplopen? Kunnen wij dat?
Maar ook hier zijn sprankjes hoop te vinden. Takken die uitlopen. Er komt zomer. Vergeet dat niet! Vergeet dat nooit. In de tijd van Marcus werd gedacht en gehoopt op de wederkomst van Jezus zelf. Dat bood de eerste christenen perspectief en houvast. Dat Jezus in een wit kleed en op sandalen opeens hier in Nederland zou staan is denk ik niet waar wij op moeten en willen hopen. Ik denk dat het daar ook niet om gaat. Het gaat wel om de boodschap van deze man uit Nazareth. Heb lief. Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden. Als we dat proberen te leven – eenvoudig, maar oh zo moeilijk- dan geven we vorm aan die nieuwe wereld. Dat is geen toverkunstje, maar vraagt om voortdurende waakzaamheid. Dat klinkt misschien even als iets wat we ‘moeten’ in een wereld waarin we al zoveel moeten. Toch is dit een ander soort moeten. Ik denk dat het gaat om een soort diep gevoeld menselijk moeten. Menselijkheid die zich niet wil en kan opsluiten in zichzelf. En ja ook jij doet ertoe. Ook de man of vrouw die geen huis kan vinden doet ertoe! Ook de vluchteling doet ertoe. De arbeidsmigrant doet ertoe.
Hoe het moet? Ik weet het niet. Ik heb de concrete antwoorden niet. Ik heb wel iets anders… iets van geloof. Dat hem voor mij zit in woorden als ‘En toch’ en ‘Hoe dan ook’.   De verhalen die wij hier op zondagochtend vertellen zijn verhalen van ‘en toch!’, zijn verhalen van ‘hoe dan ook!’ Het zijn verhalen  van ommekeer en ongekende mogelijkheden. Teksten die het soms uitschreeuwen van frustratie en onmacht. Woorden die ons bemoedigen en gaande houden. Verhalen van tegen de bierkaai vechten en het onmogelijke mogelijk maken. Een kind als nieuw begin.  Dan gaat de hemel open.  Daar mogen we op wachten. Actief wachten. Ver-wachten, Hoe dan ook!

Geloofslied een mens te zijn op aarde

BROOD EN WIJN  |COLLECTE | INSTRUMENTALE MUZIEK

VOORBEDE

Bidden we voor mensen die hun hart vasthouden en bang zijn voor hun toekomst in Nederland. Blijft hier ruimte voor mij?  Dat wij blijven zoeken naar mogelijkheden om te verbinden en te werken aan een land waar ruimte is voor iedereen, hoe dan ook.
Acclamatie Jij die onze gedachten raadt
Bidden we politieke leiders in ons land: dat zij de komende tijd oog blijven houden voor het goede en rechtvaardige en dat zij de dialoog en samenwerking blijven zoeken, hoe dan ook.Acclamatie Jij die onze gedachten raadt
Bidden we voor slachtoffers van oorlogsgeweld. We denken met name aan de mensen in Gaza. Dat de aanvallen van Israël stoppen en er ruimte komt voor een duurzame oplossing, ook dan ook. Acclamatie Jij die onze gedachten raadt
Bidden we voor moeder aarde. Dat wij in Nederland en overal op de wereld blijven werken aan duurzaamheid en een groene toekomst voor de generaties na ons, hoe dan ook. Acclamatie Jij die onze gedachten raadt
Bidden we voor wat in ons binnenste leeft en voor de gebeden die werden toevertrouwd aan ons intentieboek.
Hier rondom de tafel mogen ook de herinneringen klinken aan wie ons zijn ontvallen.  Zij en alle anderen die wij missen blijven met ons verbonden, hoe dan ook.Acclamatie Jij die onze gedachten raadt

TAFELGEBED
Jij die God bent, een zachte kracht alom aanwezig, hoe dan ook, wij danken Jou voor de wereld  waarop wij wonen,
deze aarde met alles wat er leeft en groeit.
Jij die God bent, vader en moeder tegelijk die ons wil ontvangen om wie wij zijn, die ons roept, groot en klein,
om goed te zijn,  om brood te delen, die ons oproept te blijven werken aan de vrede, die ons vraagt om trouw te zijn aan die belofte van het goede leven voor allen, hoe dan ook.
Wij danken Jou voor Jezus, die mooie mens uit Nazareth,die lang geleden heeft gezegd: heb lief en behandel andere zoals je zelf behandeld wilt worden.
Die laatste avond, ging hij ging met zijn vrienden aan tafel. Hij nam het brood, brak het, deelde het uit en zei: Weet jij hoe je gelukkig kunt leven? Als je het brood van iedere dag niet allèèn eet maar breekt  en deelt met andere. Zo heb ik het ook gedaan  toen ik bij jullie was.
Daarna nam hij de beker en zei: Drink uit deze beker  als ik er niet meer ben, Vertel elkaar wat echt belangrijk is: deel vreugde en verdriet  wees bevriend met iedereen.
Daags daarna is Jezus gestorven, maar niet voorgoed Hij leeft nog temidden van ons  en gaat met ons mee naar een betere wereld. Hij zegt: vier samen  dat je bij elkaar hoort dat je niet alleen op de wereld bent. Weet dat je elkaar kunt inspireren om te worden wie je echt wilt zijn. Kijk maar goed: overal in de wereld waar mensen  elkaar ontvangen en ontmoeten, samen het leven delen, daar gebeurt het, hoe dan ook In zijn Geest zijn wij onderweg,  met zijn woorden willen wij bidden,  woorden van vrede,  woorden van toekomst, hoe dan ook ONZE VADER

 VREDESWENS
VREDESLIED Zuster en broeder vrede voor jou

Delen van BROOD EN WIJN | instrumentale muziek

LIED kom in mij win
 MEDEDELINGEN
 

SLOTGEDACHTE

Wat is er van ons geworden
op golven van de tijd
waarin wij haat uitbraken
land en levens nemen met geweld
de aarde zien vergaan
onder onze handen
daar helpt geen engeltje lief
maar overeind blijven in de storm
de haat in het gezicht zien
het opgekropte leed aanschouwen
niet wijken voor de groeiende puinhopen
noch wegduiken voor ongemakkelijke waarheden
het kermen horen dat ten hemel schreit
het goede doen dat voor het grijpen ligt
gerechtigheid in stelling brengen
verbinden waar je kunt
je hart bewaren om te delen
en je gesteund weten
door onverdiend licht
dat zich onweerstaanbaar
door jou baan breekt
wellicht groeien ons vleugels op de rug

Hans Waegemakers

ZEGENWENS

Er brandt één kaars op de adventskrans.
Nog drie en we vieren de geboorte van het kind Jezus.
Laat ons dat licht van die ene kaars meenemen van hier

Als teken dat we mensen zijn en blijven die durven hopen,hoe dan ook
hopen op dat kind, op die mens die ons laat zien
dat het kan: een wereld waarin iedereen welkom is.
Dat we voor elkaar  licht zijn zodat we
elkaar blijvend bemoedigen op de weg die we gaan
steeds in grote  licht van de Eeuwige
die we kennen als Vader/moeder, Zoon en heilige Geest. Amen.

 SLOTLIED nu daagt het in het oosten