Kiezen

Thema Vastentijd: Kies dan het leven

Thema 9 en 10 maart: Kiezen

Voorganger: Gepke Kerssen

m.m.v. voor het Vastenproject: Liny en Peter van der Heijden

koor: Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden

Openingslied: Wie mag te gast zijn

Welkom en uitleg thema
Welkom op deze eerste zondag van de Vastentijd, mede namens Fiet Vreeburg en Anthoon Budel die mee voorgaan.
Deze viering is mee voorbereid door Gonnie van Osta en Liny en Peter van der Heijden die vertellen over ons Vastenproject. Van harte welkom.
Het thema van de Vastentijd is: kies dan het leven. Naast de lezingen uit het evangelie die horen bij de Vastentijd, lezen we deze weken uit Ruth, een verhaal van verbondenheid over grenzen heen tussen landen en tussen arm en rijk. Dat past bij ons Vastenproject waarvoor we deze weken aandacht hebben: Wheels of Hope, voor het steunen van vrouwen met borstkanker in Cuba.
Dit weekend is het thema kiezen. Wie ben jij? Waar kies je voor? Voor het veilige vertrouwde, of durf je op weg te gaan, het onbekende tegemoet, omdat je gelooft in goedheid, in verbondenheid, samen ergens voor gaan?

Openingsgebed
Juist als het donker is in ons leven,
wakker dan onze dromen aan.
Ga mee in ons midden
houd ons gaande
die onbekende toekomst tegemoet
en laat het ons nooit ontbreken
aan reisgenoten

Acclamatie: Gij die uw naam hebt uitgeroepen

Eerste lezing, als een Kyrië: Ruth 1: 1-5
In de tijd dat de rechters het volk leidden,
brak er een hongersnood uit in het land.
Een man trok daarom met zijn vrouw en zijn twee zonen weg uit Betlehem in Juda,
om een tijdlang in de vlakte van ​Moab​ te gaan wonen.
De naam van de man was Elimelech,
die van zijn vrouw Noömi, en zijn twee zonen heetten ​Machlon​ en ​Kiljon.
Toen ze in ​Moab​ waren aangekomen,
bleven ze daar als ​vreemdeling​ wonen. 
Na enige tijd stierf Elimelech, de man van Noömi,
en zij bleef achter met haar twee zonen.
Zij trouwden allebei met een ​Moabitische​ vrouw.
De naam van de ene was ​Orpa, die van de andere was ​Ruth.
Nadat ze daar ongeveer tien jaar gewoond hadden,
stierven ook ​Machlon​ en ​Kiljon,
en de vrouw bleef alleen achter,
zonder haar twee zonen en zonder haar man.

Antwoord zang: Verdoofd en schamper van gemis
eerste couplet

Aansluitend: Liny vertelt over vrouwen met borstkanker in Cuba
In de eerste lezing staat geschreven: “In de tijd dat de rechters het volk leiden, brak er hongersnood uit in het land”. Later in de tijd, in de jaren 60 waren het de wereldleiders die het met elkaar niet eens waren. De VS en al hun bondgenoten riepen een blokkade over Cuba uit. Het is nu 2019 en de blokkade duurt nog voort. Door deze blokkade is er in het land een tekort aan letterlijk alles, ook voor de ziekenhuizen.
Borstkanker…….het zet je leven op zijn kop. Ongeloof, angst en na de operatie de onzekerheid of de ziekte verdwenen is, de vermoeidheid en je veranderde lichaam. Bovendien ontbreken in Cuba hulpmiddelen als borstprothesen, prothese-bh’s, oedeemmateriaal en pruiken. Een goede prothese is psychisch van groot belang, het geeft vrouwen hun zelfvertrouwen en eigenwaarde terug. Zonder prothese ontstaan er op den duur ook fysieke klachten zoals; nekpijn, rugpijn en op den duur zelfs scheefgroei.
Hoe kan je leven weer goed worden?

Antwoord zang: Verdoofd en schamper van gemis
tweede couplet

Vervolg lezing uit Ruth: Gáán, vers 6-19
Toen Noömi hoorde, daar in ​Moab,
dat de HEER zich het lot van zijn volk had aangetrokken
en dat het weer te eten had,
maakte ze zich samen met haar twee schoondochters gereed
om ​Moab​ te verlaten en terug te keren.
Samen met hen verliet ze de plaats waar ze gewoond had.
Maar toen ze eenmaal op de terugweg waren, zei Noömi:
‘Gaan jullie nu maar allebei terug.
In je eigen land kun je misschien nog een man vinden en kinderen krijgen.
Moge de Eeuwige goed voor jullie zijn,
zoals jullie goedwaren voor mij en mijn zonen.
Nee, mijn dochters, mijn lot is te bitter voor jullie;
de HEER heeft zich tegen mij gekeerd.’
Opnieuw begonnen zij te huilen.
​Orpa​ kuste haar schoonmoeder vaarwel,
maar ​Ruth​ week niet van haar zijde.
‘Kijk, je schoonzuster gaat terug
naar haar volk en haar god,’
zei Noömi, ‘ga haar toch achterna!’ 
Maar ​Ruth​ antwoordde:
‘Vraag me toch niet langer u te verlaten
en terug te gaan, weg van u.
Waar u gaat, zal ik gaan,
waar u slaapt, zal ik slapen;
uw volk is mijn volk en uw God is mijn God.
Waar u sterft, zal ook ik sterven,
en daar zal ik ​begraven​ worden.
De HEER is mijn getuige:
alleen de dood zal mij van u scheiden!’
Noömi zag dat ​Ruth​ vastbesloten was om met haar mee te gaan
en drong niet langer aan.
Zo gingen zij samen verder, tot in Betlehem.

Antwoord zang: Verdoofd en schamper van gemis
derde couplet

vervolg verhaal van Liny:

Net zoals Ruth Noomi niet alleen wilde laten, zo wilde ook Dr. Alexis Cantero zijn patienten niet alleen laten. Dr. Alexis Cantero is chirurg in Havana en hij zag wat borstkanker bij zijn patienten teweeg bracht. Hij wilde zijn patienten niet alleen medische zorg bieden, maar met de vrouwen meegaan op hun moeilijke weg. In 2003 richt hij samen met een aantal professionals de projectgroep Alas por la Vida op, Vleugels voor leven.
De vrouwen met borstkanker in Cuba kwamen ook op ons pad. Tijdens onze vakantie in Cuba vertelde een in Cuba wonende vriendin van ons over een paar buurvrouwen van haar. Deze vrouwen waren door borstkanker hun borst kwijtgeraakt en prothesen zijn er niet. Op onze volgende vakantie namen we voor deze vrouwen een passende prothese en bijbehorende prothese-bh mee. Ik kan de blijdschap van deze vrouwen en hoe dit ons ontroerde niet beschrijven. Inmiddels hadden wij ook Dr. Alexis ontmoet. Wij beloofde hem te gaan nadenken over hoe we zijn projectgroep met materialen konden ondersteunen. In Nederland krijgen vrouwen ongeveer elke 2 jaar een nieuwe borstprothese. De gebruikte prothesen zijn meestal nog in zeer goede staat. Wij kregen steun van winkels, ziekenhuizen en de mammacare-zorg die voor ons de prothesen en andere materialen zijn gaan inzamelen. De vrouwen in Nederland willen heel graag hun spullen doneren. Het is hulp over grenzen heen van vrouw tot vrouw. Vrouwen die dezelfde ervaring delen. Verbondenheid kent geen grenzen, kent geen afstand…..
Peter en ik zijn nooit van plan geweest een stichting te gaan beginnen, maar wat heel klein begon groeide uit tot een groot netwerk in Nederland en in Cuba. Zo ontstond in 2012 officieel de stichting Prótesis de Mama para Alas por la Vida. Inmiddels hebben we in Nederland zo’n 45 donatiepunten en zijn er in Cuba 13 ziekenhuizen aangesloten bij Alas por la Vida. Ziekenhuizen die in samenwerking met Dr. Alexis betere voorlichting en nazorg willen geven aan een vrouw met borstkanker en aan haar familie.
Op dit moment kan Prótesis de Mama elk jaar zo’n 4000 vrouwen in Cuba helpen met een prothese en een prothese-bh. Aan oedeemmateriaal is nog een groot tekort en de pruiken worden in bruikleen gegeven. Heeft een vrouw haar eigen haar weer terug, dan kan er weer een ander met de pruik geholpen worden. Heel dankbaar zijn wij voor de hulp van Triumpf Cargo. Zij verzorgen het transport en de kosten van onze dozen met donaties. Zonder hun hulp zouden wij dit niet kunnen financieren.
Voor de levering van de donaties aan de ziekenhuizen in heel Cuba is echter een bus nodig. Transport in Cuba is een groot probleem en de aanschaf van een bus onoverkomelijk duur. Vandaar Wheels of Hope; in Nederland willen wij een tweede hands bus aanschaffen.
Wheels of Hope……wij zijn een klein project, maar het werk van onze stichting is van groot belang voor de vrouwen met borstkanker en hun families in Cuba. De hulp uit Nederland is voor de Cubanen een teken van hoop, een teken dat de wereld hen niet is vergeten.
De vrouwen met borstkanker in Cuba zijn zomaar op ons pad gekomen en op deze manier brengen wij hen op uw pad.

Evangelielezing: Lucas 4,1-13
Vervuld van de heilige Geest trok Jezus weg van de Jordaan,
en geleid door de Geest zwierf hij veertig dagen rond in de woestijn,
waar hij door de duivel op de proef werd gesteld.
Al die tijd at hij niets,
en toen de veertig dagen verstreken waren, had hij grote honger.
De ​duivel​ zei tegen hem:
‘Als u de ​Zoon van God​ bent,
beveel die steen dan in een brood te veranderen.’
Maar ​Jezus​ antwoordde: ‘Er staat geschreven:
“De mens leeft niet van brood alleen.”’
Toen bracht de ​duivel​ hem naar een hooggelegen plaats
en liet hem in een en hetzelfde ogenblik alle koninkrijken van de wereld zien.
De ​duivel​ zei tegen hem:
‘Ik geef u de macht over dat alles
en ook de roem die ermee gepaard gaat,
want ik kan daarover beschikken
en ik geef het aan wie ik wil;
als u in aanbidding voor mij neervalt, zal dat allemaal van u zijn.’
Maar ​Jezus​ antwoordde: ‘Er staat geschreven:
“Aanbid de ​Heer, uw God, vereer alleen hem.”’
De ​duivel​ bracht ​Jezus​ naar Jeruzalem
en zette hem op het hoogste punt van de tempel,
en hij zei tegen hem:
‘Als u de ​Zoon van God​ bent, spring dan naar beneden.
Want er staat geschreven:
“Zijn ​engelen​ zal hij opdracht geven om over u te waken.”
En ook: “Op hun handen zullen zij u dragen,
zodat u uw voet niet zult stoten aan een steen.”’
Maar ​Jezus​ antwoordde: ‘Er is gezegd:
“Stel de ​Heer, uw God, niet op de proef.”’ 
Toen de ​duivel​ ​Jezus​ aan al deze beproevingen had onderworpen,
ging hij voor een tijd bij hem vandaan.

Evangelie acclamatie: Keer je hart tot mij

Overweging
Wie ben jij Ruth?
Toen Ruth Noömi leerde kennen, was ze meteen gek op haar. Noömi is vreemdelinge en dan al weduwe, maar ze neemt iedereen voor zich in. Ze kan mooie verhalen vertellen over haar land. Soms zijn de mensen in haar land net zo hard als de mensen van Moab, die zeggen: “Als je wat meer je best doet, dan kom je er wel.”
Als het in Israël die kant op gaat, staat er altijd wel iemand op die de mensen oproept om oog te hebben voor wie kwetsbaar is. Van zo iemand zeggen ze dat de Geest van God over hem of haar komt. De geest van een God die voor kleine mensen bereikbaar is.
Noomi’s levenslust verdwijnt als haar zonen sterven en er komen ook geen verhalen meer. “Waarom moest ik alles kwijt raken? Waar is die God van de kleine mensen?”

Dan hoort ze dat de hongersnood voorbij is. God heeft omgezien naar zijn volk, zegt ze, maar naar haar… dat is een ander verhaal.
Noömi wil terug en ze vertrekt met haar schoondochters.
Onderweg bedenkt ze zich. Haar schoondochters hebben in hun eigen land een betere toekomst, met een nieuwe man uit hun eigen volk met wie ze kinderen kunnen krijgen.
Ze zegt: ”Jullie waren goed voor mij. Moge God goed zijn voor jullie en jullie een thuis bieden.”
Het helpt niet. Nog eens probeert Noömi: “Met mij, oude vrouw, en een god die zich tegen mij gekeerd heeft, heb je geen toekomst!”
“Ze heeft gelijk,” denkt Orpa en ze gaat terug naar wat vertrouwd is.
“Wat moet Noömi zich verlatenheid voelen!” denkt Ruth.
Voor de derde keer probeert Noömi: “Ga haar toch achterna. Zij gaat naar haar volk en haar god.”
Maar Ruth kiest voor Noömi, de vrouw die nu zo verbitterd is, maar in wie toch nog iets moet zijn van de vroegere levenskracht en van het vertrouwen in de kleinemensengod .
“Ik blijf bij je waar je ook gaat, jouw volk is mijn volk, jouw God is mijn God.”

Ruth is als zo veel mensen die alles in hun land achterlaten, omdat ze hoorden dat er hier brood is, democratie.
Zal het lukken? Sommigen hebben een baan, dat helpt, anderen moeten van de grond af aan beginnen.
De mensen in het nieuwe land zijn zo anders. Soms voel je dat je niet welkom bent. Mensen die zelf niet of nauwelijks hun hoofd boven water houden, zijn bang dat het door jou minder wordt. Of ze zijn bang voor jouw geloof.
En toch gaan ze. Noömi en Ruth gaan zwijgend op weg naar Betlehem, het broodhuis waar het brood op was, maar waar er nu weer brood is. Zal er brood zijn voor Ruth en Noomi? Een thuis voor de berooide en verbitterde Noömi en de vreemdelinge Ruth?
Lukt het de vrouwen in Cuba om hun leven weer op te bouwen? Hoe reageren wij, als zij, vrouwen die voor ons vreemden zijn, ons leven binnen lopen?
Waar kiezen wij voor?

Wie zegt: jouw land is mijn land, ontdekt onder de Cubanen veel levenslust, bereidheid elkaar te helpen, hartelijkheid.

Wie ben jij, Jezus?
Jezus heeft toen hij gedoopt werd een stem gehoord: jij bent mijn geliefde zoon.
Betekent dat een bevoorrechte positie? Altijd genoeg brood en veel meer?
Het volk Israël werd ook de zoon van God genoemd. En toch is er hongersnood in het land van Noömi.
Naast de stem uit de hemel die verbinding zoekt en brengt, is er altijd ook die andere stem, die hier diabolos, splijter wordt genoemd. Wij kennen de stem die mensen uit elkaar drijft ook. De stem die de mens wegdrijft van God.
Jezus lijdt honger. Voor hem geen uitzondering, geen ingreep vanuit de hemel, zoals de splijter voorstelt. Het gaat niet om brood voor jou alleen. Het gaat om de verhalen die er door het volk verteld worden over de kleine mensengod.
Vaak is er honger, doordat machtige mensen beslissingen nemen die slecht uitpakken voor mensen zonder macht. Vruchtbare grond die woestijn wordt door het achteloos omgaan met de aarde. De VS die een blokkade handhaven waarvan gewone Cubanen de dupe zijn. Wil jij zo’n machtige zijn?

“Spring van de tempel!” stelt de uiteendrijver dan voor. “Er staat immers geschreven dat engelen je zullen opvangen?”
Het doet mij denken aan de omgang met het klimaatprobleem in onze samenleving. We nemen risico’s want God, de wetenschap of de techniek vangt ons wel op, voordat het helemaal mis gaat.
Maar we zijn zelf verantwoordelijk. De aarde is in onze handen gelegd.

Wie ben jij? Waar kies je voor?
Vragen om mee te nemen de Vastentijd in.
Kies je voor het veilige vertrouwde, luister je naar die stem die zegt je dat moet gaan voor jouw eigen toekomst?
Of luister je naar die andere stem en kies je voor verbondenheid, voor het leven samen met anderen, over grenzen heen?

Geloofslied: Een schoot van ontferming

Klaarmaken van de tafel; Collecte

Voorbeden
Wij bidden voor mensen die getroffen zijn
door de klimaatverandering, door wanbeleid van de regering,
door oorlog of door blokkades,
waardoor ze tekort komen, honger lijden
of vertrekken door gebrek aan toekomst.
Dat mensen-met-brood hun brood delen
en we werken aan toekomst
voor de aarde en voor alle mensen
Accl.: Spreid uw dragende vleugels onder ons uit
Spreid uw warmende lichtglans over ons uit

Wij bidden voor mensen voor wie het leven nooit meer is als vroeger:
voor wie dierbaren verloren door de dood.
Dat er altijd iemand is die met hen meegaat.
Accl. Spreid uw dragende vleugels onder ons uit

voor vrouwen met borstkanker, hier en in Cuba.
Dat er naast de onzekerheid en zorgen, ook léven mag zijn,
leven samen met anderen.
Zegen het werk van Alas por la vida en Protesis de mama.
Accl: Spreid uw dragende vleugels onder ons uit

Wij bidden voor onze gemeenschap.
Dat wij een huis mogen zijn
waar mensen kunnen schuilen,
waar recht wordt gedaan,
een broodhuis, waar genoeg is om van te delen,
een gastvrij huis, waar vreemden vrienden worden.
Accl.: Spreid uw dragende vleugels onder ons uit

Wij leggen voor U neer wat er geschreven staat in ons intentieboek en wat er leeft in ons hart.
Wij noemen de namen van wie ons zijn voorgegaan

Dat hun namen geborgen zijn bij God en bij ons

Zingen: Voor uw aangezicht

Tafelgebed:
Wij danken U
dat het zaad dat was uitgezaaid in de aarde
vrucht droeg,
werd samengebracht en één is geworden,
tot het brood dat wij breken.
Zo hebt U ons uitgezaaid in de wereld.
mensen zoals Ruth en Noömi
uit Moab en Israël
mensen uit Cuba en Nederland
om samen te komen
aan deze tafel
te worden tot één familie
en samen het brood te delen

U blijft ons roepen
om op weg te gaan
naar de nieuwe wereld.
Als de weg te zwaar is
draagt u ons op uw vleugels
mogen wij voor elkaar
dragende vleugels zijn

Wij danken u voor Jezus
Hij ging ons voor
liet zich door niets of niemand afbrengen
van de weg van liefde
voor U en voor mensen

Terwijl hij wist
dat hij spoedig zou worden opgepakt
vierde hij met zijn leerlingen het feest van de bevrijding,
Hij nam het brood, dankte daarvoor, brak het en zei:
Dit brood dat ik met jullie deel is als mijn leven:
met jullie gedeeld, voor jullie gegeven
Hij nam de beker, dankte daarvoor
en zei: Dit is het teken van onze verbondenheid
Van ons gezamenlijk verlangen naar de nieuwe wereld.
van liefde sterker dan de dood.
Blijf met elkaar je brood en je leven delen,
vreugde en verdriet,
Blijf de wijn van de toekomst drinken.
Als je dat doet, dan ben ik bij jullie.

Toen de nacht viel werd hij opgepakt
en door vrienden verlaten.
maar hij stond op,
staat op waar mensen hem gedenken
hem zichtbaar maken in hun leven

Dat wij in zijn geest mogen leven:
Open voor het geheim
Dat wij mensen worden die geloven
in verbondenheid met U en met elkaar
over grenzen heen
dat wij opkomen voor gerechtigheid
delen met elkaar,
tot heel de aarde op een hemel lijkt
tot het zo ver is blijven we bidden :
( gezongen ) Onze Vader in de hemel

Vredeswens: dat wij vrede mogen vinden
en vrede mogen brengen in het leven van anderen

Vredeslied  Dona nobis

Delen van brood en wijn
Brood als een teken van het leven dat wij samen delen, lief en leed, met elkaar en met mensen in Cuba
Wijn als teken van onze hoop op een wereld van vrede en recht

Communielied: Op weg naar morgen

Dankgebed:
Wij danken u dat wij het brood mochten delen
brood om samen op weg te gaan
voor de wijn die smaakt naar de nieuwe wereld

Wij danken voor ons samenzijn
voor mensen
die zomaar ons bestaan binnenlopen
om ons leven mee te delen
en de toekomst te vieren

Goed om te weten; bloemtjes

Slotgedachte: uit een brief van een vrouw met borstkanker:
Wanneer jullie naar jullie zee kijken,
moet je denken dat wij hier in Cuba
naar dezelfde zee kijken
en dan denken
aan de mensen die ons niet vergeten.

Zegen
Laten we met elkaar gáán
gezegend door de Eeuwige,
voor de mensen op ons pad tot zegen
in de naam van die wij noemen: Vader, moeder,

Slotlied: Gij die uw naam hebt uitgeroepen in ons gezicht.
Van grond en vuur