Eigen verdienste?

SAN SALVATORGEMEENSCHAP  | 27 maart 2022
Eigen verdienste?
Voorganger Franneke Hoeks | Lectoren Toon van Mierlo en Maria Hoitink

Koor Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden  | Piano Coby  Wageman |  Fluit Maria Werner

Openingslied Wie mag te gast zijn

Welkom | Gebed
Onnoembare, vanuit de stilte richten we ons tot jou,
jij die ons liefhebt in onze onvolmaaktheid.
Maak ons open voor jouw wijsheid, maak ons mensen voorbij eigen verdienste, laat ons voelen dat we verbonden zijn
en maak ons tot mensen die ten volle leven.
Acclamatie Leven weet wegen

Eerste lezing Jozua 5, 9a -12
En de Eeuwige zei tegen Jozua: ‘Vandaag heb ik de schande van Egypte van jullie afgewenteld,’ en Jozua noemde die plaats Gilgal. Zo heet die plaats tot op de dag van vandaag. Toen de Israëlieten in hun kamp bij Gilgal waren, op de vlakte van Jericho, bereidden ze in de avond van de veertiende dag van die eerste maand het pesachoffer. Al één dag na het pesachoffer aten ze ongedesemd brood en geroosterd graan van de opbrengst van het land.  Er kwam die dag geen manna meer; de Israëlieten kregen vanaf toen nooit meer manna. Ze aten dat jaar van de opbrengst van de akkers van Kanaän.

Lied Die chaos schiep tot mensenland

Tweede lezing Lukas 15,11-21
Vervolgens zei Jezus: ‘Iemand had twee zonen. De jongste van hen zei tegen zijn vader: “Vader, geef mij het deel van uw bezit waarop ik recht heb.” De vader verdeelde zijn vermogen onder hen. Na enkele dagen verzilverde de jongste zoon zijn bezit en reisde af naar een ver land, waar hij een losbandig leven leidde en zijn vermogen verkwistte. Toen hij alles had uitgegeven, werd dat land getroffen door een zware hongersnood, en begon hij gebrek te lijden. Hij trok eropuit en verhuurde zich aan een van de inwoners van dat land, die hem op het veld zijn varkens liet hoeden. Hij had graag zijn maag willen vullen met de peulen die de varkens te eten kregen, maar niemand gaf ze hem. Toen kwam hij tot zichzelf en dacht: De dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik kom hier om van de honger. Ik zal naar mijn vader gaan en tegen hem zeggen: “Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden; behandel mij als een van uw dagloners.” Hij vertrok meteen en ging op weg naar zijn vader. Zijn vader zag hem in de verte al aankomen. Hij kreeg medelijden en rende op zijn zoon af, viel hem om de hals en kuste hem. “Vader,” zei zijn zoon tegen hem, “ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden.” Maar de vader zei tegen zijn knechten: “Haal vlug het mooiste gewaad en trek het hem aan, doe hem een ring aan zijn vinger en geef hem sandalen. Breng het gemeste kalf en slacht het. Laten we eten en feestvieren, want deze zoon van mij was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden.” En ze begonnen feest te vieren.
De oudste zoon was op het veld. Toen hij naar huis ging en al dichtbij was, hoorde hij muziek en gedans. Hij riep een van de knechten bij zich en vroeg wat dat te betekenen had. ²⁷De knecht zei tegen hem: “Uw broer is thuisgekomen, en uw vader heeft het gemeste kalf geslacht omdat hij hem gezond en wel heeft teruggekregen.” Hij werd woedend en wilde niet naar binnen gaan, maar zijn vader kwam naar buiten en probeerde hem tot andere gedachten te brengen. Hij zei tegen zijn vader: “Al jarenlang werk ik voor u en nooit ben ik u ongehoorzaam geweest als u mij iets opdroeg, en u hebt mij zelfs nooit een geitenbokje gegeven om met mijn vrienden feest te vieren. Maar nu die zoon van u is thuisgekomen, die uw vermogen heeft verkwanseld aan de hoeren, hebt u voor hem het gemeste kalf geslacht.” Zijn vader zei tegen hem: “Mijn jongen, jij bent altijd bij me, en alles wat van mij is, is van jou. We kunnen toch alleen maar feestvieren en blij zijn? Want je broer was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden.”’
Acclamatie Kom en volg mij op de weg

Overweging
Jozua, na de eerste vijf boeken (de Joodse Thora) is dit het eerste boek dat volgt. Wordt in de eerdere boeken gesproken over de belofte op een land voor de Israelieten. In het boek Jozua wordt dit waar. Er vindt een grote verandering plaats in het bestaan van het volk dat veertig jaar door de woestijn getrokken is. Het joodse volk komt thuis in het beloofde land.  Hebben ze dat verdiend? De Israelieten maakte het de Eeuwige niet gemakkelijk. Gemor en gemopper richting God, richting Mozes… ach niets menselijks was hen vreemd. Dat beloofde land wordt hen gegeven. Ze wortelen zich, planten, zaaien, oogsten. Voor het eerst kan men leven van de opbrengst van het land Kanaän. Het manna uit de hemel is niet meer nodig; ze kunnen hun eigen gewassen verbouwen. Het moet een bijzonder moment geweest zijn: kunnen leven van je eigen arbeid, van je eigen verdienste….. Dat ‘eigen’ is denk ik relatief. We horen twee keer ‘van de opbrengsten van het land’.  Wat er uit jouw handen rolt is nooit puur en alleen ‘van jou’. Er is land, er is zon, regen en er is samen. Kunnen leven van het land is de ervaring van kleine boeren in het noordoosten van Brazilië. Ze krijgen via Vastenactie de materialen en ondersteuning om zelf hun land vruchtbaar te maken en te kunnen leven van hun eigen land. Verheug u!
Het verhaal uit Lucas een bekend verhaal, een Bijbelse klassieker. De verloren zoon. Een vader. Twee zonen. De jongste verbrast zijn erfdeel en komt met hangende pootjes terug. Hij verwacht niets meer. De vader is blij met zijn terugkeer. Verheug u. De oudste zoon staat er maar afkeurend bij.   ‘Heb je altijd goed je best gedaan en dan is dit je beloning’.
Het is altijd goed om even naar de context van het verhaal te kijken. Dit is het derde verhaal dat Jezus vertelt als hij oog in oog komt te staan met mopperende Farizeeën en Schriftgeleerden. Hoe haalt hij het in zijn hoofd om met zonderaard te eten. Ze mopperen en morren zoals ooit het volk van Israël in de woestijn. Jezus gaat de discussie niet aan maar vertelt drie verhalen. Een herder met honderd schapen. Een feest vanwege het ene schaap dat wordt teruggevonden. Een vrouw had tien schellingen. Feest vanwege de ene terugvonden schelling. Een vader had twee zonen.  Het gaat er om spannen! Jij of ik.
Menselijke maat. Krijgt hij of zij niet teveel? Krijg ik niet te weinig? In deze gelijkenis laat Jezus zien dat voor God deze menselijke gedachte van ‘voor wat hoort wat’ nooit de doorslag geeft. Juist de mensen met wie het niet goed gaat, om wat voor reden dan ook, staan voorop. Zij die zich bevinden aan de rafelranden van de maatschappij staan centraal in het Rijk Gods.  Je eigen verdienste is relatief en doet er misschien niet zoveel toe. In die geest zet Vastenactie zich in voor mensen in landen die niet meekomen in de vaart der volkeren. Landen met regeringen die zich niet altijd bekommeren om hun eigen bevolking, machthebbers die winst boven mensen stelt. Zelfs hun land afneemt om er zelf beter van te worden.
Wie ben jij in dit verhaal? De jongste zoon die hangende pootjes terugkomt en welkom wordt geheten. De oudste zoon die afgunstig kijkt naar de feestelijkheden voor die ander en zich laat voorstaan op goed gedrag en eigen verdienste. Durven we ook die vader zijn die liefdevol naar beiden is. Verdienste doen er niet toe. Wie je ook bent, ik ben blij dat jij er bent. Kom hier mijn zachte handen heten je welkom! Is dat niet uiteindelijk onze opdracht: zijn zoals die vader…dan maken ruimte, dan kan er iets ontstaan van toekomst, van dat visioen van het goede leven voor allen.

Geloofslied Woord dat ruimte schept

Klaarmaken tafel + collecte
Voorbeden
Bidden we voor mensen die door oorlog zijn verdreven
hun huis en haard zijn verloren en nu leven in een vreemd land. Mogen zij hulp ontvangen zodat ze in staat zijn om een nieuw bestaan op te bouwen.
Wek uw kracht
Bidden we voor onze wereld waarin mensen vaak beperkt worden door grenzen van land, groep of geloof, buitengesloten worden door waar ze vandaan komen. Mogen wij mensen leren waarderen om wie ze zijn om wat zij betekenen voor anderen.
Wek uw kracht
Bidden we voor wie ziek zijn. Dat jouw zachte kracht hen mag sterken en bemoedigen.
Bidden we voor de mensen van wie we afscheid moesten nemen.  In het vertrouwen dat zij thuis mochten komen bij jou denken we aan wie onze dierbare doden.
Wek uw kracht

Tafelgebed
Verzameld om deze tafel, danken wij Jou, God van mensen, Bron van ons bestaan, voor het leven ons aangereikt, voor mensen begaan met anderen,
voor de rijkdom van de natuur,  voor alles wat we mogen oogsten,  de vruchten van de aarde,  de vruchten van uw geest:  vrede, vriendelijkheid en vreugde.  Gezegend Jij, die ons oproept en aanspreekt, samen te oogsten en te delen  van uw liefde in overvloed. Gezegend Jij, die gesproken heeft in Jezus, die leefde als mens onder mensen, die opkwam voor de verstotene, die recht deed aan elke mens,  de laatste en de eerste,   die zijn leven deelde  tot het einde toe.
Want op de laatste avond van zijn leven, heeft Hij ons zijn lijf en ziel voor eeuwig gegeven. In het bijzijn van zijn vrienden heeft Hij brood genomen, dankte voor het brood, brak het en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem en eet van dit brood, dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’ Ook nam Hij een beker, sprak een dankgebed, en zei tot zijn vrienden: ‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in jou zal zijn en haar volheid bereikt. Heb elkaar lief, zoals ik jou heb liefgehad.’ Zo heeft Hij zich aan ons gegeven, als levend brood. Zo leeft Hij in ons midden, als Gods woord. Zo wordt zijn droom onze droom, een visioen van vrede, een visioen van gerechtigheid voor elke mens hier op aarde.
Onze vader: gezongen: Onze vader in het verborgene

Vredeswens| Vredeslied Vrede zij u
Breken en delen | Communielied Een mens te zijn op aarde

Slotgedachte
Dagelijks worden mensen over de hele wereld uit hun huizen gezet omdat een overheid of grote onderneming zijn oog heeft laten vallen op de kostbare grond waar ze wonen. Er komt een palmolieplantage of sojavelden, mijnbouw of er staat een grote waterkrachtcentrale gepland. Die uitzettingen gaan vaak gepaard met veel intimidatie en zelfs geweld. Dit overkwam ook Juana Ical en haar gezin, zij werden in 2011 met geweld uit hun huis gezet omdat op de plek van hun huis een suikerrietplantage kwam. Het huis werd in brand gestoken en de familie bleef met lege handen achter. Gelukkig kwam er hulp. Met ondersteuning van een lokale hulporganisatie zijn ze erin geslaagd samen met andere families nieuw land te pachten. Nu kunnen ze weer gewassen verbouwen en verkopen en in hun levensonderhoud voorzien.

Zegen
Mogen wij bezield worden door de levenskracht en het vaste vertrouwen van Jezus. Moge wij steeds beseffen
dat we verbonden zijn met anderen en dat onze verdienste nooit alleen van onszelf is. Moge in ons groeien het geloof van God’s toekomst. Daartoe vragen wij elkaar in de naam van Eeuwige die we kennen als Vader/moeder, zoon en heilige Geest.

Slotlied Lied van stem en stad – Een stad zal uit de hemel dalen

++++

Denkt u aan de Vastenactie? U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL96 INGB 0006 0407 13 van vereniging ‘San Salvator in Beweging’ onder vermelding van Vastenproject 2022