Open je hart: wees sterk en vrees niet!

Geloofsgemeenschap San Salvator 5 en 6 sept. 2015
Thema: Open je hart: wees sterk en vrees niet!
Voorganger: Martien van Stiphout
Muzikale ondersteuning: de Cantorij

Openingslied: De vreugde voert ons naar dit huis

Begroeting en welkom:
‘God roept Zijn naam over ons uit en wekt in ons het lied!’ In zijn naam heten we elkaar welkom; in zijn naam zongen we om open te staan voor elkaar. Zo zijn we hier bijeen om te luisteren naar oeroude verhalen die ons hart zullen openen. ‘Effeta, ga open!’ zegt Jezus tot een dove mens, die daardoor genezen wordt. ‘Ga open’ is het woord dat God in Jezus tot heel de mensheid richt. Hij nodigt ons uit om oog en oor goed de kost te geven, want als het gaat om de komst van Gods koninkrijk, zijn we helaas vaak ziende blind en horende doof. ‘Wees sterk en vrees niet’ voegt Jesaja eraan toe. In die geest gaan we op zoek naar het goddelijk perspectief om de wederwaardigheden van het leven te kunnen dragen!

Gebed:
Enige, Gij onze God, onhoorbaar onzichtbaar aanwezig, liefde, levensruimte, ons geopenbaard in Jezus van Nazareth, mens naar Uw hart.
Open onze ogen opdat wij zien, open onze oren opdat wij horen, open ons hart, opdat wij – vol verwondering en bewondering tegelijk – ervaren mogen hoe Gij ons nabij wilt zijn.
Acclamatie: Onhoorbaar onzichtbaar

Droom van Jesaja 35,4-7a
Zeg tegen het moedeloze volk:‘Wees sterk en vrees niet,
want jullie God komt met zijn wraak.
Gods vergelding zal komen, hijzelf zal jullie bevrijden.’
Dan worden blinden de ogen geopend, de oren van doven worden ontsloten.
Verlamden zullen springen als herten, de mond van stommen zal jubelen:
waterstromen zullen de woestijn splijten, beken de dorre vlakte doorsnijden.
Het verzengde land wordt een waterplas, dorstige grond wordt waterrijk gebied;
Lied za: Gekomen uit de nacht – zo: ps70 II Voor kleine mensen

Uit het evangelie volgens Marcus 7, 31 – 37
Hij vertrok weer uit het gebied van Tyrus en ging via Sidon naar het meer van Galilea, midden in de Dekapolis. Ze brachten Hem iemand die doof was en moeilijk sprak, en ze drongen er bij Hem op aan, hem de hand op te leggen. Hij nam hem uit de menigte apart, stak zijn vingers in zijn oren en spuwde en raakte zijn tong aan, en Hij keek op naar de hemel, zuchtte, en zei tegen hem: ‘Effeta’, wat betekent: Ga open. Meteen gingen zijn oren open, zijn tongriem ging los, en hij sprak normaal.
Hij gebood hun om het aan niemand te zeggen. Maar hoe meer Hij dat deed, des te meer gingen ze het rondvertellen. En ze werden steeds geestdriftiger en zeiden: ‘Geweldig wat Hij allemaal gedaan heeft. Doven laat Hij horen en stommen laat Hij spreken.
Lied za: Hij ging van stad  – zo: Voor mensen die naamloos

Overweging
Huub Oosterhuis heeft het beeld van Jesaja over een hoopvolle toekomst vastgelegd in een onsterfelijk lied: De steppe zal bloeien, de steppe zal lachen en juichen. En wij zullen horen, en wij zullen opstaan, en lachen en juichen en leven! Het is geen droom, geen visioen. Het is een visie op onze mensensituatie van vandaag. Dáár zal het heen moeten met de wereld en de samenleving. Er is een weg uitgezet voor mensen ‘met slappe handen en knikkende knieën’ – dichtgeslagen en naar binnen gekeerd – als hun ogen maar willen zien wat er werkelijk toe doet in het leven, en als hun oren het goede bevrijdende woord maar willen horen.
Er gebeurt veel, als we het genezingsverhaal in het evangelie van Marcus durven verstaan in de context van ons eigen leven. Doof zijn is erg: ingewikkelde gehoorapparaten zijn beschikbaar, maar het is niet afdoende: een dove voelt zich vaak in een isolement. We zijn wel bereid om daarmee rekening te houden, maar in gezelschap is het bijna ondoenlijk in woorden uit te drukken wat je zeggen wil. Mensen die kunnen horen en spreken, beseffen onvoldoende hoe een slechthorende visueel en gevoelsmatig gescherpt is. Gelukkig beschikken de meeste mensen over het vermogen om te horen, maar helaas zijn we in ons hart en gevoel vaak verdoofd. Wanneer je kunt horen, maar er niets is dat je in beweging zet, dat je beroert en je doet meeleven met anderen, dan laat je je niet raken, dan ben je gevoelloos en verdoofd.
Je laten raken, je open stellen voor anderen, – een en al oor zijn – zoals we zo treffend zeggen, is voor iedereen bestemd. Wie anderen hoort is nog geen luisteraar, en hoeft nog niet te verstaan wat er gezegd en bedoeld wordt. Pas als je zelf durft op te staan uit eigen verdoving en aanvoelt hoe onmachtig mensen soms zijn om naar buiten te brengen wat hen bezig houdt, dan pas besef je hoe je tekort schiet en versta je de bevrijdende kracht van Jezus woord: ga open!
Opvallend is de fijngevoelige manier van Jezus. Hij neemt de man ter zijde, weg van de menigte, en begeleidt hem naar een stille plek, waar ze samen alleen zijn. ‘Het is alsof hij eerst ook lijfelijk moet worden losgemaakt uit de mensenwereld, waardoor hij zich geestelijk met zijn doofheid heeft afgesloten, omdat hij liever in de stilte woont, dan in de harde woordenwereld van de mensen. ‘Hier is het veilig: met z’n tweeën samen voor Gods aangezicht.’ Alleen zo zal deze man tot zichzelf kunnen komen.’ (Nico ter Linden)
Het is geen neerbuigende manier van medelijden tonen, maar een inleving, die de zieke met zijn kwaal serieus neemt en in zijn waarde laat. Dat is al een kracht die herademen doet, die bevrijdend werkt. Communicatie met niet-horenden kan alleen door middel van aandacht en fijngevoeligheid, zegt een pastoraal werker in een doveninstituut. Met geduld en rust, met creativiteit en visuele middelen, maar vooral door liefdevolle aanraking en nabijheid kan de dove horen, en de sprakeloze spreken. Als je oog en oor bent voor de medemens, blijf je niet op afstand staan, maar ga je naar hem toe en raakt hem aan: laat maar merken dat je weet hoe de God van Jezus met mensen omgaat: ‘niet als een God die met vergelding komt, maar als een God die mensen zal bevrijden.’
Wat betekent dit alles m.n. voor de drie zelfstandige geloofsgemeenschappen die niet erkend zijn door het bisdom? De toekomstvisie van Jesaja en Marcus zegt: Ga open, allereerst naar jezelf. Ontdek op eigen kracht dat je er zijn mag, hoeveel moeite je ook hebt om je te uiten. Sta op uit je verdoving en ervaar dat je een nieuw mens kunt worden, als op de dag van de schepping.
Ga ook open naar je omgeving, naar de wereld om je heen. Luister vooral naar mensen, die je iets willen zeggen over hun eigen leven, hun onzekerheid en hun worstelen om gelovig te zijn naar het hart van Jezus van Nazareth. Laat tot je doordringen, dat je niet alleen christen bent, maar met anderen in beweging.
In het evangelie van Marcus is Jezus altijd onderweg, ook vandaag: hij ging via Sidon naar het meer van Galilea. De reis als metafoor voor ons bestaan is zo oud als ons geloof: trek weg uit je land en ga naar het land dat ik je wijzen zal, zo sprak God al tot Abraham.
Jezus wist dat zijn leven een reis was. Altijd onderweg met en naar God, zijn Vader, en in contact met mensen om hem heen. Altijd genezend onderweg, maar in contact met de hemel. Hij keek op naar de hemel, zuchtte en zei tegen hem: Effeta, wat betekent, ga open.
Nogal wat gelovigen blijven aan de kant en durven hun mond nauwelijks open te doen, niet gewend dat er naar hen geluisterd wordt. Met geduld, tact en vastberadenheid kan in deze geloofsgemeenschappen medeverantwoordelijkheid groeien op basis van ieders inbreng, hoe bescheiden ook: in gebed, in woord en gebaar, in dienstbetoon, waarmee mensen elkaar benaderen! En als door teleurstellende ervaringen het wonder uitblijft, laten we elkaar dan herinneren aan de droom van Jesaja tot allen die de moed verloren hebben: ‘Wees sterk, vrees niet, je God is in aantocht om je te bevrijden. Dan worden de ogen van blinden geopend, de oren van doven ontsloten.’
Geloofslied: De steppe zal bloeien

Muzikaal intermezzo

Voorbede
Gij, onze God, keer U tot ons:
voor hen die niet horen, die afgesloten en naar binnen gekeerd leven door verwaarlozing of groot verdriet: raak hen met uw levensadem, dat het leven hen niet verlamt, dat uw barmhartigheid en de onze openheid en toekomst bieden:

Dat wij volstromen met levensadem en schreeuwen eindelijk geboren.

Voor hen die geen zicht meer hebben op het visioen, omdat hun toekomst is dichtgeslagen door anderen: raak hen met uw levensadem, dat uw barmhartigheid en de onze vertrouwen geven en nieuwe openheid: Dat wij volstromen met levensadem en lachen eindelijk geboren.
Voor hen die niet mogen spreken, die geen stem hebben in onze samenleving: raak hen met uw levensadem, dat uw barmhartigheid en de onze woorden aanreiken en de vrijheid om te spreken:

Dat wij volstromen met levensadem en weten eindelijk geboren.

Voor ons, die vaak niet willen horen, oren dichtgestopt, om wat voor reden dan ook: wek ons tot nieuw leven,
doe ons uw bevrijdend woord horen, adem ons open;
voor zieken en ouderen, en de velen die hun in fijn gevoeligheid en intimiteit nabij zijn: wees hen nabij, adem ons open. voor de talrijke vluchtelingen die wanhopig aan onze deuren kloppen: dat wij voor hen open staan.
voor overleden familie, vrienden en bekenden
voor allen die de tocht over het water niet overleefden.
dat uw barmhartigheid en de onze hun niet zullen ontbreken in de donkere dagen die gaan komen.

Dat wij volstromen met levensadem en weten eindelijk geboren.

Tafelgebed parochiedag

Onze Vader

Vredewens
Luister en ga open voor elkaar, zó vind je Gods vrede!
Vredeslied: Waar vriendschap heerst en liefde

Communie
Open je hart: weest sterk en vrees niet, want God komt met zijn bevrijding!
Communielied za: God is die goed is – zo: Irish Blessing

Slotgebed
Enige, Gij die God zijt laat ons niet verblind worden
door menselijk opzicht en niet gevoelig zijn voor vleierij.
Mogen wij met elkaar optrekken zonder partijdigheid en gehuichel
zodat wij waarachtig eer bewijzen aan uw Naam,
hier, nu en alle dagen. Amen

Wegzending en zegen
Gij die een God van mensen zijt, zie ons zoals wij hier zijn, en zie de wereld waarin we leven.
Doe uw aangezicht over ons lichten. In de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest. Amen
Slotlied: Van grond en vuur zult gij ons maken