Het mysterie van het koninkrijk van God

San Salvatorgemeenschap 21 – 22 nov 2015
Thema: Het mysterie van het koninkrijk van God!
Voorganger: Martien van Stiphout
Muzikale ondersteuning: Melodiek

Openingslied: Voor mensen die naamloos

Begroeting en welkom: Daniël 7
Je verwacht een hemels visioen. Maar je krijgt te zien: iemand die op een mens gelijkt. Hij wordt bekleed met heerschappij, luister en koningschap.

Met een visioen van de profeet Daniël begroeten we elkaar en heten iedereen van harte welkom. Goed dat u er bent! Het centrale thema in de verkondiging van Jezus was het koninkrijk van God. Maar wat bedoelde hij precies? Wat houdt het in? Moeten we afwachten totdat God ingrijpt in de geschiedenis? Kunnen we het koninkrijk zelf vorm geven? Is er wel een duidelijk antwoord mogelijk? Jezus noemt het koninkrijk van God zelf immers een mysterie.

Gebed
Eeuwige, die tot ons gesproken heeft, die onze dienaar werd, de minste van allen: Hem noemen wij koning van een nieuwe wereld, mens van God.
Moge hij met ons zijn, opdat wij, naar het voorbeeld van Jezus, kiezen voor zijn koninklijke weg van dienende liefde, en niet voor heerschappij.
Acclamatie za: Voor kleine mensen – zo: Ik ben zegt Gij

1ste lezing: Daniël 7, 13 – 14
De profeet Daniël toont ons iemand als een mens, die voor de troon van God geleid werd. Hem werd eeuwig koningschap gegeven; iedereen brengt Hem hulde.

In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan.
Antwoordzang: Gij zijt voorbij gegaan

2de lezing: Johannes 18, 33b – 37
Jezus zelf bevestigt dat Hij koning is, maar dat zijn koningschap niet van deze wereld is.

Pilatus liet Jezus bij zich komen en vroeg hem: ‘Bent u de koning van de joden?’ Jezus antwoordde: Vraagt u dit uit uzelf of hebben anderen dit over mij gezegd?’ ‘Ik ben toch geen jood,’ antwoordde Pilatus. Uw volk en uw hogepriesters hebben u aan mij uitgeleverd – wat hebt u gedaan?’ Jezus antwoordde: ‘Mijn koningschap hoort niet bij deze wereld. Als mijn koningschap bij deze wereld hoorde, zouden mijn dienaren wel gevochten hebben om te voorkomen dat ik aan de joden werd uitgeleverd. Maar mijn koningschap is niet van hier.’ Pilatus zei: ‘U bent dus koning?’ ‘U zegt dat ik koning ben,’ zei Jeus. Ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen, en ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg.’
Acclamatie za: Zo is het koninkrijk – zo: Zo heeft gesproken en gezegd

Overweging
Er hebben in de loop van de eeuwen tientallen beelden van Jezus het licht gezien. Op basis van onderzoek is een van die beelden in de 20e eeuw komen bovendrijven: Jezus kan worden beschouwd als iemand die in de traditie van de profeten van Israël heeft gesproken en gehandeld. Dat Jezus als profeet wordt beschouwd, beantwoordt aan de verwachtingen die bij de joodse bevolking leefden in de eerste eeuw van onze tijdrekening. Die tijd werd gekenmerkt door het verlangen naar vrijheid. In die periode was de hoop ontstaan dat Israël een autonoom rijk zou kunnen worden, zoals in de gloriedagen van David.
Opvallend hoe vaak in de evangeliën over Jezus wordt gesproken als profeet. De kern van zijn profetische boodschap was het aanwezig brengen van het koninkrijk van God. Luister naar de allereerste woorden die Jezus bij Marcus spreekt: ‘De tijd is aangebroken, het koninkrijk van God is nabij: kom tot inkeer en hecht geloof aan dit goede nieuws.’ (Mc1, 14-15) Het is alsof iemand Marcus gevraagd heeft in twee zinnen een samenvatting te geven van wat Jezus’ bedoeling was.
Het koninkrijk van God is er nog niet, maar door goddelijke tussenkomst zou het er komen. Jezus speelt daarmee in op de vaststelling dat Israël niet bij machte is zelf een koninkrijk van vrede te stichten.
Het woord ‘mysterie’ wijst op de ongrijpbare en niet uit te leggen dimensie van wat er gebeurt, wanneer men leeft in de gedachte dat het koninkrijk er al is. De mens wordt uitgenodigd in dat mysterie te gaan staan. De woorden en daden van Jezus bieden een handleiding met voorwaarden, leefregels en kansen van dat rijk.
De meeste woorden van Jezus over het koninkrijk van God maken duidelijk dat dit rijk geen toestand is van absolute gelukzaligheid, dat exclusief in de toekomst ligt. Men ontdekt het koninkrijk nu, wanneer men zich durft over te geven aan de paradoxe boodschap van Jezus: ‘Wie van jullie de belangrijkste wil zijn, zal de anderen moeten dienen, en wie van jullie de eerste wil zijn, zal ieders dienaar moeten zijn.’ (Mc 10,43-44)
Dienstbaarheid en groot zijn spreken elkaar tegen. En toch is dat precies wat volgens het evangelie noodzakelijk is om het ‘mysterie van het koninkrijk van God’ te ontdekken. Het mysterie van het koninkrijk van God is uiteindelijk het mysterie van God zelf. Het is leren leven met het evangelie van Jezus in de dagelijkse realiteit. De toekomst begint vandaag. En vandaag omvat ook pijn en lijden.
In de bijbel gaat het niet om een doorsneekoning, maar om een zachtmoedig mens die daartoe gezalfd leiding geeft naar het hart van God als een goede herder. Waar onmenselijke toestanden heersen – dichtbij en veraf – lang geleden maar ook nu – worden de armen het symbool van menselijkheid. Zij trachten ons te vermurwen opdat wij weer menselijke mensen worden. Als Jezus koning wordt genoemd dan is dat omdat hij in de minste mens een spoor van God heeft gezien; dan gebeurt dat namens al die mensen die in onze wereld geen stem hebben, geen herbergzaam land, en die juist daarom een beroep doen op ons geweten. Vergeten mensen roepen ons toe: zouden jullie in Gods naam menselijk willen zijn; ons een menswaardig bestaan willen geven; zouden jullie omwille van God mens willen worden?
Daniël brengt dat prachtig onder woorden: ‘een mensenzoon: dat is de mens die zich geroepen weet mens naar Gods beeld te zijn. Hij zal op aarde de menselijkheid hooghouden. Hij komt met de wolken, hij komt met de donkere gebeurtenissen mee. De mensenzoon van wie Daniël droomt, staat – zo leert ons het vervolg – voor Israël, voor het godsvolk in zijn ware gedaante. Hij staat voor de heiligen van de Allerhoogste, die voor geen tiran de knieën buigen.’ (Nico ter Linden: het verhaal gaat V blz263) ‘Zalig zijn zij die deze woorden horen en ze bewaren in hun hart.’
Geloofslied za: Niet op een troon van alleen – zo: Dat een nieuwe wereld

Collecte en muzikaal intermezzo

Voorbede
Enige, wij bidden U voor allen die de mensheid leiden en geroepen zijn mensen te behoeden voor onrecht en geweld. Strek uw hand naar ons uit, Eeuwige, en kom ons te hulp.

Strek uw handen naar mij

Enige, wij bidden U voor allen die de mensheid bevrijden en uw schepselen ontrukken aan duisternis en lijden. Strek uw hand naar ons uit, Eeuwige, en kom ons te hulp.

Strek uw handen naar mij

Enige, wij bidden U voor de velen die er niet op uit zijn allereerst zichzelf veilig te stellen, maar zich ervoor inzetten anderen te redden. Neem ons allen op in uw barmhartigheid.

Strek uw handen naar mij

Enige, wij bidden U voor wie op ons gebed rekenen: zieken en stervenden; slachtoffers van terreuraanslagen, slachtoffers van oorlog en geweld; vluchtelingen, waar ook ter wereld.

Voor onze lieve doden

Tafelgebed
Lied: Zegen ons met het licht van uw ogen
Onze Vader

Vredewens
Die tot ons gesproken heeft, die onze dienaar werd, de minste van allen:
Hem noemen wij koning en Messias, mens van God, van vrede.
Moge zijn vrede met ons zijn.
Vredeslied za: Vrede voor jou – zo: Da pacem Domine

Uitnodiging bij brood en wijn
Omwille van de minste is Jezus koning van een nieuwe wereld, dienstbaar als brood en wijn!

Lied: Tijd van vloek en tijd van leven

Slotgebed
Enige, Gij die genoemd wordt koning van een nieuwe wereld,
geef dat wij allen op deze aarde, in onze tijd,
koninklijk met elkaar omgaan:
grootmoedig, ruimhartig en vervuld van mededogen.

Mededelingen

Zending: drie kaarsjes gaan aan en worden uitgedeeld

Behoedzaam zijn,
dan deel je pas in Jezus’ koningschap.
Kijk maar naar dit behoedzaam lichtje.

Zuivere vlam

Barmhartig zijn,
daar wordt de koudste herfst nog warm van.
Kijk maar naar dit barmhartige lichtje

Kwetsbare vlam

Liefde zijn en daaruit leven,
dat is pas koninklijk.
Kijk maar naar dit kleine vlammetje liefde.

Lieflijke vlam

Zegen
Licht zal ons leven zijn, het licht van den beginne:
In naam van de Vader, Zoon en Heilige Geest.

De paaskaars wordt gedoofd en weggedragen