Streetwise

SAN SALVATORGEMEENSCHAP 29 & 30 juni
STREETWISE
Voorganger: Franneke Hoeks & op zondag Lianne van Oosterhout, straatpastor in Den Bosch
Zaterdag volkszang o.l.v. Hans Moerman
Zondag volkszang o.l.v. Gerard van de Weijer | Piano Coby Wagemans

OPENINGSLIED : Za| Zo Zomaar een dak boven wat hoofden.

WELKOM Wat fijn om u hier op deze zomerse dag te morgen begroeten. Onze vaste bezoekers. Fijn dat jullie er weer zijn. De mensen die hier af en toe komen vieren. Leuk dat jullie er vandaag bij zijn. Voor wie hier misschien voor het eerst is: weet dat je welkom bent.
Ik wil aan het begin van deze viering straatpastor Lianne van Oosterhout van harte welkom heten. Ik leerde Lianne kennen toen Melodiek vorig jaar in de paasnacht de nacht van hoop organiseerde. Via een filmpje vertelde jij in die nacht over jouw werk. En vandaag ben jij hier. Lianne en ik hebben deze viering samen voorbereid en in de overweging vertelt zij over haar wat haar inspireert in haar werk.
Als San Salvator zit maatschappelijk betrokkenheid in onze geloofsgenen. Geloven is niet alleen iets voor mooie woorden en gedachten, maar ook iets van durven en doen. Bij andere kerken hoor ik wel eens zeggen. Bij ieder maatschappelijk project in deze stad kom je altijd Salvatorianen tegen. Dat is een mooie opsteker voor ons allemaal. Vandaag een viering rondom het straatpastoraat. En wie denkt dat het een zwaar en somber uur wordt kan ik gerust stellen. Op de straat, bij dak- en thuislozen is het niet alleen kommer en kwel. Er is ondanks of misschien ook dankzij het harde leven ook veel wijsheid te vinden. Steetwise hebben Lianne en ik als titel voor deze viering bedacht. Wat leert de straat ons.
Voor we de straat opgaan – niet letterlijk – maken we het stil hier met elkaar. In de stilte laten we onze dagelijkse bezigheden en zorgen even rusten. Door het even stil te maken zoeken ontstaat er speling in onze hoofden en harten. In de stilte maken we ruimte voor de ander, voor God.

GEBED
Jij die we kennen als Ik-zal-er-zijn wees dit uur bij ons aanwezig. Laat jouw geest waaien. Schep ruimte in ons hoofd . Verwarm ons hart en laat ons dit uur worden tot mensen die zich gedragen weten door elkaar, door anderen, door het onbekende, door jou. Laat ons worden tot mensen vol geestkracht: mensen in Godsnaam.

ACCLAMATIE Za Wees hier aanwezig woord ons gegeven | Zo Herschep ons hart

INLEIDING OP LEZINGEN
1E VERHAAL – Het kan iedereen overkomen. Kijk hier het youtube filmpje

LIED Za Wij leven op aarde| Zo Voor kleine mensen is hij bereikbaar

2E VERHAAL: Marcus 12 41-44
Jezus ging tegenover de offerkist zitten en keek hoe de mensen er geld in wierpen. Veel rijken gooiden veel geld in de kist. Er kwam ook een arme weduwe, die er twee muntjes in gooide, ter waarde van niet meer dan een quadrans. Hij riep zijn leerlingen bij zich en zei tegen hen: ‘Ik verzeker jullie: deze arme weduwe heeft meer in de offerkist gedaan dan alle anderen die er geld in hebben gegooid; want die hebben gegeven van hun overvloed, maar zij heeft van haar armoede alles gegeven wat ze had, haar hele levensonderhoud.’
ACCLAMATIE Za Voor kleine mensen is hij bereikbaar | Zo Wie zijn leven niet wil geven, niet wil delen

OVERWEGING Streetwise
Ik ben Lianne van Oosterhout de straatpastor van Den Bosch. Dat betekent dat ik pastor ben voor dak- en thuislozen. Ik ben veel op straat te vinden, organiseer een spreekuur en een wekelijkse viering. Het lijkt een ‘zware’ baan, met moeilijke gevallen en veel hopeloosheid. Ik wil jullie vandaag een ander verhaal vertellen. Ik heb iets meegenomen namelijk het licht van de straat. Om dat te symboliseren heb ik drie kaarsen mee genomen. Dat zijn de kaarsen van Geloof, Hoop en Liefde. Want toen de arme weduwe een paar muntjes gaf, zei Jezus dat zij het meest gegeven heeft. Misschien is het zo ook wel met onze dak- en thuislozen. De meeste ervan leven in grote armoede, toch geven ze ons ook veel en dragen op een unieke wijze bij aan licht in de wereld. Ik wil jullie vertellen over de lichtpuntjes die ik zie. En natuurlijk steken we deze kaarsen aan.
Hoop. Op straat is er hoop, heel veel hoop. Als straatpastor maak ik mee dat mensen in de meest uitzichtloze situaties van dakloosheid en verslaving weten op te krabbelen naar een normaler leven. Met een normaler leven bedoel ik een veilige en stabiele situatie van huisvestiging, werk en geen verslaving meer.
Velen van hen spreken de hoop uit op een normaal leven. Die hoop is genoeg. Die hoop houdt hen gaande. Het is vaak hard werken om te blijven vertrouwen en de moed niet op te geven. Mensen van de straat beschikken niet alleen over de kracht van het blijven hopen maar zijn het ook enorme doorzetters.
Het is overleven op straat is niet eenvoudig. Het vinden van een plek om te slapen is een probleem. De maatschappelijke opvang heeft ongeveer 25 bedden. Iedere dag moet je je op tijd aanmelden. In sommige periodes bestaat zelfs de kans om uitgeloot te worden. Dan moet je ergens anders een plekje zien te vinden.
De voorzieningen en dagbesteding zijn over verschillende locaties en instanties in de stad verspreid. Hoe vind je die? Alles gaat tegenwoordig over zelfredzaamheid en alles moet geregeld worden via internet. Is er ergens een veilige pc beschikbaar? En als je ergens afspraken hebt? Hoe ga je daarnaartoe? Lopend? Voor wie dak- en thuisloos is zijn alle vanzelfsprekendheden zoals telefoon, computer, vervoer weggevallen. Daarbij vraagt het veel geduld en lang wachten bij de verschillende instanties om je zaakjes geregeld te krijgen. Iedereen heeft immers een drukke agenda. Daarnaast wordt er van je verwacht dat jij je verhaal vele malen aan verschillende hulpverleners vertelt: je woonbegeleider, je maatschappelijk werker, de sociale dienst. Deze mensen heb je niet voor het uitkiezen. Sommige maken fouten of komen hun afspraken niet na. Ook dan wordt verwacht dat je begripvol en geduldig bent.
Als ik vanuit de hulpverlening/samenleving de ideale dak- of thuisloze probeer te beschrijven: Je toont initiatief, je bent open-minded en accepteert met ongekende flexibiliteit oplossingen die worden aangedragen. Je bent inzetbaar in de hele stad. Bereid je aan te passen aan de wisselende omstandigheden. Je kan goed overweg met alle soorten mensen. Je moet assertief zijn en tegelijkertijd op aantoonbare wijze beschikken over een geduldige attitude.
U snapt het al: er wordt veel van dak- en thuislozen gevraagd. Vooral- en dat komt steeds vaker voor- van hen die werken. Deze zitten in de rumoerige opvang. Zonder een moment om zich terug te trekken na een dag hard werken.
Daarbij komen nog de problemen die het leven op de straat sowieso met zich meebrengt. Leven op de straat is een onbeschermd leven. Deze groep is bijvoorbeeld vaker slachtoffer van geweld. Uit onderzoek blijkt ongeveer 15% van dak- en thuislozen aan te geven recent met geweld te maken hebben gehad.
En ondanks alles overheerst het gevoel van hoop. Hoop dat het anders wordt, hoop op dat normale leven. Er is nog een ander soort hoop die op de straat te vinden is, namelijk de zorg voor elkaar. Mensen die niets hebben delen met elkaar. Zijn solidair omdat ze weten hoe het is om niets te hebben. Ik maak mee dat het laatste beetje gruis van de shag nog met elkaar gedeeld wordt. Of dat ex- daklozen nooit iemand buiten laten slapen. Een beetje zoals de weduwe in het verhaal dat we hoorden.
Voor de hoop op het normale, voor het doorzetten en voor het delen van het weinige wat je hebt, steken we de kaars van hoop aan.
Geloof De volgende kaars is die van geloof. Er zijn verschillende vormen van geloof op straat te vinden. Ik spreek met mensen die zijn aangesloten bij een kerk. Met mensen die hele Bijbelpassages uit hun hoofd citeren. Met mensen die zoekende zijn en alles weten van oude religies. En mensen die zeggen eigenlijk niet zoveel op te hebben met religie. Als ik hierover door praat dan zit er toch bij de meeste een bewust zijn van het hogere of het groter geheel in. Ik merk dat mensen zoeken naar een manieren om een zinvolle bijdrage te leveren aan de wereld. Gezien en gehoord worden als dakloze valt al niet mee. Niet vreemd dat mensen het gevoel hebben te weinig bij te kunnen dragen aan de samenleving. Dat is voor veel mensen van de straat een pijnpunt.
Een andere vorm van geloof die ik als straatpastor tegenkom heeft te maken met een soort overgave als het over de grens van leven en dood gaat. Mensen die ik spreek hebben het nodige meegemaakt. Hebben vaak op de grens van leven en dood gestaan doordat ze bedreigende situaties hebben mee gemaakt. Dit leidt bij een aantal van hen tot een soort vertrouwen over de tijd die hen gegeven is. Als het je tijd is, is het je tijd! Je kan heel voorzichtig leven en dan toch morgen onder een bus komen. En ze zien sommige de meest gekke dingen doen en alles overleven. Zo was er laatst iemand van meters hoog naar beneden gevallen bij een brug. Deze heeft de enorme val, op grote, grove stenen overleefd. Het was zijn tijd nog niet! Ik merk hierin vertrouwen en overgave; het komt zoals het komt. Deze overgave geldt ook voor het goede wat mensen mee maken. Wanneer er iets goeds gebeurt roepen ze uit. Het had zo moeten zijn! Mensen vertrouwen op zoiets als de voorzienigheid. Als je zelf geen of weinig greep hebt op de omstandigheden moet je leren vertrouwen op die voorzienigheid. Misschien kunnen wij van dak- en thuislozen leren om meer durven te vertrouwen op God, de voorzienigheid en het leven zelf. Voor het onuitputtelijke geloof en vertrouwen van mensen van de straat steken we een kaars aan.
Liefde. De laatste kaars staat voor de liefde. Het domein van de daklozen is de straat. Dit is geen privéterrein want de straat is van iedereen. Hier in Den Bosch “bezitten” het winkelde publiek, de toeristen, de mensen die naar het werk gaan, de studenten en de mensen die hier elkaar ontmoeten de straten van de stad. Deze straten zijn ook het thuis van de dak- en thuislozen. Als gewone Bosschenaren zien we ze soms zitten op bankjes. Vaak negeren we ze maar een beetje. Het is goed om te beseffen dat dak- en thuislozen deel van onze stad, van onze samenleving zijn. Deze mensen hebben vaak een gewone baan gehad. Er zijn talloze redenen waarom iemand dakloos kan worden. De scheidslijn tussen wel of geen dak boven je hoofd is minder hard dan we misschien denken. Het kan iedereen overkomen. Wat die redenen ook zijn: het zijn mensen zoals jij en ik. Mensen die gezien en gehoord mogen worden. Mensen die ons veel wijsheid te bieden hebben. Die liefde van mens tot mens, tussen mensen van de straat en tussen alle bewoners van deze stad dat is mijn droom, dat is de liefdesdroom van Jezus. Hij zette de weduwe met haar twee muntjes in het volle licht. Zij weet wat geven is, juist omdat ze niets kan missen. En Jezus ziet haar. Zij doet er toe. De mensen voor en met wie ik werk doen ertoe. Deze kaars van de liefde branden we voor een wereld waarin iedereen arm, rijk ertoe doet.
GELOOFSLIED Za | Zo Voor mensen die naamloos
TAFEL | COLLECTE | MUZIEK

VOORBEDE
Eeuwige, die we kennen als Ik-zal-er-zijn, we bidden tot jou voor oor de dak- en thuislozen in onze stad, in ons land. We hopen dat jij er voor hen wilt zijn. Dat er mensen en plekken in deze stad zijn bij wie en waar zij thuis kunnen zijn.
Acclamatie Za | zo Kom over ons met uw geest
Eeuwige, die we kennen als Ik-zal-er-zijn, we bidden tot jou voor mensen die door verslaving, scheiding of onvoorziene omstandigheden alles zijn kwijt geraakt, dat het leven hen nieuwe kansen en mogelijkheden biedt.
Acclamatie Za | zo Kom over ons met uw geest
Eeuwige, die we kennen als Ik-zal-er-zijn, we bidden tot jou voor mensen die uit detentie komen en hun leven in de samenleving weer proberen op te pakken. Dat zij met mededogen worden gezien en ruimte krijgen om mens te zijn.
Acclamatie Za | zo Kom over ons met uw geest
Eeuwige, die we kennen als Ik-zal-er-zijn, we bidden tot jou voor mensen die naar dit land zijn gekomen op zoek naar een goed bestaan. Dat er ruimte mag zijn voor alles en iedereen.
Acclamatie Za | zo Kom over ons met uw geest
Eeuwige, die we kennen als Ik-zal-er-zijn, we bidden tot jou voor als die mensen die vanuit hun werk of betrokkenheid zorgdragen voor mensen die buiten de boot vallen. Dat jouw geest in hen zichtbaar mag blijven en zij zich ook door jou en ons gedragen mogen weten.
Acclamatie Za | zo Kom over ons met uw geest
Eeuwige, die we kennen als Ik-zal-er-zijn, We vragen hier ruimte voor alles wat aan de bladzijden van ons intentieboek is toevertrouwd, voor wie ziek is en voor alles wat leeft in ons harten. We staan stil bij mensen die niet meer bij ons zijn. Zij blijven met ons verbonden. Laten we ieder van ons even stil staan bij mensen die we missen.
Acclamatie Za | zo Kom over ons met uw geest

TAFELGEBED
God, Jij die ons nabij wilt zijn, wees aanwezig in ons midden en laat jouw geest hier waaien. Jij hebt tot mensen gesproken in dromen en visioenen, die hun de kracht gaven jouw weg te gaan. Jij hebt hen gemaakt
van stotteraars tot enthousiaste redenaars, van laffe kleine mensen tot mensen vol geloof, die bergen konden verzetten. Zo heb Jij ook tot ons het woord gericht, uitgesproken door Jezus: beeld van jouw goedheid, beeld van jouw droom over de mens.
Hij leefde onder de mensen en droomde van een volk,
van nieuwe mensen die, één van geest en één van hart, zich geroepen wisten tot elkaars geluk
Op de avond, toen Zijn tegenstanders hem naar het leven stonden heeft Hij brood in Zijn handen genomen, zijn ogen opgeslagen naar Jou, de zegen uitgesproken, het brood gebroken en met zijn leerlingen gedeeld in de verwachting dat zij dit gebaar begrepen en het voortdurend zouden herhalen. Zo nam Hij ook, toen zij gegeten hadden, e beker in zijn handen. Hij sprak de zegen en het dankgebed, reikte hem over aan zijn leerlingen en zei: ‘Neem deze beker, en drink hier allen uit, want dit is de beker van het nieuwe, altijddurende verbond. Blijf dit doen om Mij te gedenken.’ Nadat Hij gestorven en begraven was,
Heb Jij hem als een droom in ons laten verder leven.
Wij vragen Jou: Laat jouw Geest ons aanzetten om in zijn voetstappen verder te gaan, en laat die droom werkelijkheid worden een wereld waarin mensen
klein, groot, arm, rijk van hier, van daar oud en jong
dakloos, thuisloos of wonend in een huis bij elkaar thuis zullen zijn.
ONZE VADER | VREDESWENS
VREDESLIED: Maak mij tot een bedding van uw vrede

DELEN VAN BROOD EN WIJN –
LIED Za CD | Zo Wie als een god wil leven
DANKGEBED
MEDEDELINGEN

SLOTGEDACHTE Gandhi stapt op een dag op de trein in India. Terwijl hij instapt verliest hij één van zijn schoenen. De schoen belandt vlak naast het spoor en omdat de trein al begon te rijden, kon de man zijn schoen niet meer pakken.
Kalm deed hij ook zijn andere schoen uit en gooit die beheerst naar de schoen die al naast het spoor lag.
Een medepassagier vroeg de man verbaasd waarom hij dat deed. Gandhi glimlachte en zei: “Die arme man die mijn verloren schoen langs het spoor vindt, vindt nu een paar dat hij kan gebruiken.”

ZEGENWENS
God zend ons nu dan op weg
als mensen die geloven,
de banden kunnen smeden,
die grenzen overschrijden,
die mildheid kunnen brengen,
die troosten en nabij zijn,
die vreugde kunnen geven,
die broeder en zuster durven zijn. Zend ons dan nu op weg
als mensen die vertrouwen,
de toekomst tegemoet.
Laat ons dat doen in de naam van
de Vader/Moeder, zoon en heilige geest
Amen.
SLOTLIED Za Een wereld vol mensen | Zo Wonen overal nergens thuis