Vurig en verdeeld

Datum: 17 & 18 augustus

Voorganger: Franneke Hoeks

Zaterdag volkszang o.l.v. Hans Moerman

Zondag volkszang o.l.v. Gerard van de Weijer | Piano Steven van Gool

OPENINGSLIED:
zat. Uit uw hemel zonder grenzen
Zon Dit huis is een huis

WELKOM
Lieve mensen wat fijn om jullie weer te kunnen begroeten en te mogen zeggen: Welkom! De vertrouwde gezichten, de vage bekenden en nieuwe mensen: fijn dat jullie je weg naar hier hebben gevonden. Ook ik ben er weer. Ik was een paar weken op vakantie. Lekker even weg van alles en toch bij ieder kerkje waar ik binnen kwam, dacht ik even aan San Salvator, aan jullie.
Een vakantieperiode is even afstand nemen van alle dagelijkse besognes. In dat proces van afstand nemen ga je -ik in ieder geval- ook een beetje de balans op maken. Wat doet er nu echt toe in leven en werk. En nu sta ik weer hier, uitgerust en opgeladen. Klaar om op weg te gaan.
Een viering is ook een soort reis. We gaan een uur lang op weg, met een reisgids, een reisleider en medereizigers. Dit uur is een moment om even los te laten, iets nieuws te ervaren, het vlammetje van binnen hopelijk voelen oplaaien om met hernieuwde energie naar op weg te gaan. Vandaag zijn woorden van de profeet Jesaja en een tekst uit het Evangelie van Lukas de basis voor onze reisgids. Teksten die gaan over wat er echt toe doet! Ze dagen ons uit het vuur in onszelf te vinden. Het zijn geen poesie-plaatjes teksten, want reizen, keuzes maken is niet altijd gemakkelijk. Als jij een pas gaat waar iemand anders niet kan gaan, kan dat zorgen voor spanning en verdeeldheid. Vurig verdeeld, is de titel die ik aan dit stukje van onze weg heb meegegeven.
Laten we maar op weggaan en dit moment van vertrekken markeren door het stil te maken.

GEBED
Eeuwige, bron, licht, Vader, Moeder, toekomst, heelheid, zoveel namen voor jou die ik God noem.
Vanuit onze stilte vragen wij jou om onze gids te zijn
als we jouw pad willen volgen. Laat ons iets van jouw vuur ervaren in de woorden van profeten en de wijsheid van jouw evenbeeld, Jezus. Geef ons ogen die kunnen kijken voorbij beperking, oren die leren verstaan voorbij de woorden,
harten waarin jouw droom wordt opgerakeld
en handen en voeten die jouw weg waar maken.
Laat jouw geest over ons waaien. Amen

ACCLAMATIE: zat. Onhoorbaar, onzichtbaar | Zon Hoe is uw naam.

1E LEZING Jeremia 23-23-27
Ben ik alleen een God van dichtbij, ben ik niet ook een God van ver? – spreekt de Eeuwige.Als iemand zich verbergt, zou ik hem dan niet zien? – spreekt de Eeuwige.
Ben ik niet overal, in de hemel en op aarde? – spreekt de Eeuwige.
Ik heb gehoord wat voor leugens die profeten in mijn naam verkondigen. Ze roepen: “Een droom! Ik heb een droom gehad!” Hoe lang nog zullen die leugenachtige profeten, die zichzelf een rad voor ogen draaien, doorgaan? Hoe lang nog zijn ze eropuit om met de dromen die ze elkaar vertellen mijn volk mijn naam te laten vergeten, zoals hun voorouders mijn naam door Baäl zijn vergeten? Een profeet die droomt, vertelt niet meer dan een droom, maar wie mijn woorden kent, geeft mijn woorden betrouwbaar weer.
Wat heeft stro met graan gemeen? – spreekt de Eeuwige
Is mijn woord niet als een vuur, als een hamer die een rots verbrijzelt? – spreekt de Eeuwige

LIED:
zat. Wat vrolijk over U geschreven staat
zon. Niet als een storm als een vloed.

2E LEZING: Lucas 12, 49-56
Ik ben gekomen om op aarde een vuur te ontsteken, en wat zou ik graag willen dat het al brandde! Ik moet een doop ondergaan, en ik word hevig gekweld zolang die niet volbracht is. Denken jullie dat ik gekomen ben om vrede te brengen op aarde? Geenszins, zeg ik jullie, ik kom verdeeldheid brengen. Vanaf heden zullen vijf in één huis verdeeld zijn: drie tegen twee en twee tegen drie. De vader zal tegenover zijn zoon staan en de zoon tegenover zijn vader, de moeder tegenover haar dochter en de dochter tegenover haar moeder, de schoonmoeder tegenover haar schoondochter en de schoondochter tegenover haar schoonmoeder.’
Tegen de menigte zei hij: ‘Wanneer jullie een wolk zien opkomen in het westen, zeggen jullie meteen dat er regen op komst is, en dat is ook zo. En wanneer jullie merken dat de wind uit het zuiden komt, zeggen jullie dat er hitte op komst is, en dat is ook zo. Huichelaars! De aanblik van de aarde en de hemel kunnen jullie duiden, hoe kan het dan dat jullie deze tijd niet kunnen duiden?

ACCLAMATIE:
zat. Uw woord is een lamp voor mijn voeten
Zon Maak uw woord.

OVERWEGING

Geen zoetsappige poezie-plaatjes-Jezus vandaag, maar een man die iets zegt wat we van hem eigenlijk niet verwachten. Niks niet lieve vrede. Ik kom verdeeldheid brengen! Dan moet ik wel even slikken en jullie misschien ook wel. Dat is geen handige opmerking van de man die wij zo hoog hebben zitten. Verdeeldheid: daar zitten we niet op te wachten. Toch?! Verdeeldheid zien we meer en meer om ons heen. Tussen landen, tussen geloven, tussen mensen. Soms heb ik het gevoel dat we ons allemaal terugtrekken in dat wat veilig en vertrouwd voelt. Misschien een moeilijke uitspraak, maar juist als Jezus uit de bocht vliegt, wordt mijn nieuwsgierigheid getriggerd.
In de tekst van Jeremia horen we drie vragen die de Eeuwige ons stelt. Het zijn retorische vragen die ons iets laten zien over hoe God – in de woorden van Jeremia- zichzelf ziet.  Dichtbij en ver, hemel en aarde en dat wat verborgen is wordt gezien.
In dit hoofdstuk gaat Jeremia flink tekeer tegen valse profeten. Valse profeten. Mensen die zogenaamd spreken uit naam van God. Van die roepers en schreeuwers die mensen lekker maken met dromen en gemakkelijke oplossingen. Die mensen naar de mond praten. Toen ik deze Jeremia tekst las, zag ik het beeld van het huidige Nederlandse politieke landschap voor me. Ook daar lijkt roepen en schreeuwen steeds meer de norm van het debat te bepalen.  Populisten in binnen en buitenland lopen te koop met christelijke waarden en normen als antwoord op een nostalgisch verlangen naar vroeger. Want vroeger was alles beter en wist iedereen waar hij of zij aan toe was. Christelijke waarden en normen zijn weer een beetje in, lijkt het wel.
Deze ontwikkeling boezemt mij angst in. Ik geloof. Niet klakkeloos of blindelings, maar zoekend en tastend. Ik haal inspiratie uit bijbel en traditie. Niet omdat ik terug wil naar vroeger tijden, maar omdat ik denk dat het gesprek met die oude verhalen mij -en hopelijk ook andere mensen – iets leren over nu. Als je zegt dat je gelooft dan begeef je je op glad ijs. In een wereld waarin vooral cijfers, data en bewijzen tellen, ben je toch een beetje vreemd als je zegt te geloven. Natuurlijk heeft het merendeel van de Nederlanders wel het gevoel dat er meer is tussen hemel en aarde, maar geloven in zoiets als God is raar.

En dan onze Jezus van vandaag. De woorden die we hoorden, zijn een onderdeel van een tekst waarin Jezus zijn volgelingen probeert duidelijk te maken wat het betekent om de weg van de Eeuwige te volgen. Jezus verzucht dat hij gekomen is om het vuur te ontsteken. Die vonk, de vlam, het vuur van het goede leven voor allen dat de wereld totaal zal veranderen. Maar zover is het nog niet. Jezus moet nog tot het uiterste gaan om de leerlingen en ons duidelijk te maken hoe die weg eruitziet. Hij zal zijn leven daarvoor geven.

De weg van God gaan vraagt iets van de leerlingen, van ons. Misschien moeten we ons even proberen voor te stellen hoe dat was in de tijd van Jezus. Door je achter hem te scharen, ging je in tegen de in die tijd heersende conventies. Jezus volgen was een kritische houding aannemen tegen je joodse wortels. Jezus volgen, ging ook in tegen de opvattingen van de Romeinse overheersers. Als we ons proberen te verplaatsen naar deze setting, kunnen we ons de woorden van Jezus misschien wat beter plaatsen. Jezus volgen was controversieel. De keuze voor Jezus maakt dat mensen in een andere verbondenheid komen te staan. Dat zorgde voor spanningen in families. Zeker als een keuze voor Jezus echt consequenties had. Kunnen wij ons daar iets bij voorstellen? Als mensen zich vandaag de dag bekeren tot een ander geloof heeft dat vaak gevolgen voor de familieverhoudingen. En wij zelf, als San Salvator, hebben als gemeenschap ook radicale keuze gemaakt omdat wij bepaalde zaken in geloof zo wezenlijk vonden dat we dat niet meer konden verenigingen met officieel RK -zijn.

Sommige zaken zijn duidelijk. Grijze wolken brengen regen. Blauw lucht betekent zonneschijn. Dat weet iedereen. Aan dat soort wijsheden kunnen we onze vingers niet branden. Maar als het gaat over andere zaken, zaken die iets van ons vragen, ligt het ingewikkelder.
Ik heb leuke vrienden – slimme mensen – en toch heb ik daar vaak stevige discussies: moet iedereen maar naar Nederland kunnen komen? Moeten onze grenzen niet dicht? Er zijn al zoveel mensen hier. Wat kunnen we als land dragen? Dan vind ik het ingewikkeld worden. Ik probeer – soms tegen beter weten in- een ander geluid te laten horen. Wat zou je zelf doen? Je hoopt toch ook dat jij en je kinderen ergens welkom zijn.

Nieuwe politieke stromingen schermen met christendom als een antwoord op een verlangen naar iets wat ons verbindt. Zelden wordt er inhoudelijk gesproken over christendom, kerk en geloven.  Doordat populistische politiek schermt met het christendom, lijk ik als gelovige opeens ook bij een politieke opvatting te horen waar ik niet bij wil horen. Ik geloof. Ja. Ik vind wijsheid en zinnigheid in bijbel en traditie. Ja. Mijn geloof, en de manier waarop wij als gemeenschap vormgeven aan dat christelijke geloof, staan haaks op de opvattingen van populistische politiek. Geloof is geen gemakkelijk antwoord.

Misschien is het voor ons als gemeenschap wel belangrijker dan ooit om na te denken over hoe wij ons verbonden weten met onze christelijke wortels. Misschien moeten wij als geloofsgemeenschap onze christelijke wortels serieuzer nemen dan ooit. Dat bekent dat we weerbarstige teksten niet uit de weg gaan, maar dat we die moeizame teksten met elkaar onderzoeken en bijbel, christendom, geloof en kerk niet laten kapen als een gemakkelijk antwoord op hedendaagse onderbuikgevoelens. Daar ligt misschien wel een uitdaging voor ons. Dat we laten merken dat geloven niet samenvalt met een nostalgisch verlangen naar vroeger – en dus betere- tijden. Maar dat geloven iets revolutionairs in zich draagt. Dat was in de tijd van jezus zo en dat geldt nu nog steeds. Het gaat ons om die wereld omgekeerd waarin de vluchteling welkom is, de aarde wordt gerespecteerd en vrede regeert. Zaaien we verdeeldheid met dit beeld? Ik mag het hopen.

 
GELOOFSLIED:
zat.  Op mijn levenslange reizen
zon. Wie ten einde toe

KLAARZETTEN VAN DE GAVEN | COLLECTE | MUZIEK

VOORBEDE

Goede God, wij bidden om verbinding daar waar verdeeldheid heerst in het politieke landschap en in eigen kring. Dat ons geloof en het geloof van anderen niet verwordt tot teen splijtzwam is maar juist aanzet tot samenhang.
zat. Luister, Heer, ontferm U over ons
zon Jij die onze gedachten raadt.

Goede God, wij bidden voor mensen die zijn uitgeblust door de zwaarte van het leven. Dat jouw geest hen hernieuwde levenskracht geeft en ons mensen laat zijn die er voor anderen kunnen zijn.
zat. Luister, Heer, ontferm U over ons
zon Jij die onze gedachten raadt.

Goede God, laat ons bidden voor ons eigen binnenste, dat wij blijven vertrouwen op jouw droom van het goede leven voor allen. Dat we ons hart laten spreken en ons verstand gebruiken bij het realiseren van dit visioen op deze aarde.
zat. Luister, Heer, ontferm U over ons
zon Jij die onze gedachten raadt.

Wij bidden hier voor datgene wat geschreven staat in dit intentieboek. De grote en de kleine zaken die ons bezighouden. Rondom deze tafel weten we ons verbonden met mensen voorbij de grenzen van dit leven. We herdenken onze dierbare overledenen. We noemen vandaag met name
zat. Blijf mij/hen nabij
zon Jij die onze gedachten raadt.

TAFELGEBED
Jij die God bent, een zachte kracht alom aanwezig,
wij danken Jou voor de wereld waarop wij wonen,
deze aarde met alles wat er leeft en groeit.
Jij die God bent, vader en moeder tegelijk
die ons wil ontvangen om wie wij zijn,
die ons roept, groot en klein,
om goed te zijn, om brood te delen,
die ons oproept te blijven werken aan de vrede,
die ons vraagt om trouw te zijn
aan het verlangen naar het goede leven voor allen
Wij danken Jou voor Jezus,
die mooie mens uit Nazareth,
die lang geleden heeft gezegd:
zie je naaste en zorg voor elkaar
Vlak voor zijn dood.
Ging hij met zijn vrienden aan tafel
Hij nam het brood,
brak het, deelde het uit en zei:
Weet jij hoe je gelukkig kunt leven?
Als je het brood van iedere dag
niet allèèn eet maar breekt
en deelt met elkaar.
Daarna nam hij de beker en zei:
Drink uit deze beker
als ik er niet meer ben,
Vertel elkaar wat echt belangrijk is:
deel vreugde en verdriet
wees bevriend met iedereen.
Daags daarna is Jezus gestorven,
maar niet voorgoed
Hij leeft nog temidden van ons
en gaat met ons mee
naar een betere wereld.
Hij zegt:
vier samen
dat je bij elkaar hoort
dat je niet alleen op de wereld bent.
Weet dat je elkaar kunt inspireren
om te worden wie je echt wilt zijn.
Kijk maar goed:
overal in de wereld waar mensen
elkaar ontvangen en ontmoeten,
samen het leven delen,
daar gebeurt het.
In zijn Geest zijn wij onderweg,
met zijn woorden willen wij bidden,
woorden van vrede,
woorden van toekomst
woorden tegen de verdeeldheid in.

ONZE VADER

VREDESWENS |VREDESLIED:
zat. Vrede zal er zijn op aarde
zon. Komen ooit voeten gevleugeld.

BROOD EN WIJN
LIED: zat. CD
zon Zo vaak wij delen.

GEBED
Goede God, wij danken jou
dat we in woorden
in brood en wijn
een vonk mochten ontdekken
van die wereld omgekeerd.
Amen.

MEDEDELINGEN

SLOTGEDACHTE
Geef nooit op.
Wat er ook aan de hand is,
geef nooit op.
Ontwikkel je hart.
Er wordt te veel energie besteed
aan het ontwikkelen van het verstand in plaats van aan ons hart
Wees meelevend,
niet alleen voor je vrienden, maar voor iedereen.
Wees mededogend.
Werk aan vrede in je land en in de wereld.
En nogmaals zeg ik: geef nooit op.
Wat er ook gebeurd, wat er ook aan de hand is om je heen:
geef nooit op.

Dalai Lama

ZEGENWENS
Gezegend je oren
dat zij de stem mogen horen
die je de weg wijst naar de toekomst
Gezegend je ogen
dat zij in ieder mens
het verhaal van God met mensen mogen zien
Gezegend je handen
Dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven
Laat ons zo gaan van hier
als mensen van de weg
als mensen die gaan in de naam van de Eeuwige
Die noemen, vader/moeder, zoon en heilige geest.

SLOTLIED:
zat. Gij spreekt zo zwart als de nacht
zon. Van grond en vuur