Palmpasen – Levensweg

SAN SALVATORGEMEENSCHAP 13 & 14 april
LEVENSWEG- Palmpasen
Voorganger: Franneke Hoeks
Met medewerking van Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden

OPENINGSLIED: Hier wordt een huis voor God gebouwd
WELKOM
Wat fijn dat u, dat jullie naar hier gekomen zijn om samen te vieren dit weekend voor Pasen. Het is groen hier rondom de tafel. Groene takken waarmee we de intocht herdenken We staan stil bij moment dat Jezus door velen feestelijk werd binnen gehaald in Jerusalem.  Feestelijkheden te over: men wuift, roept en zwaait alsof het niet op kan. Een koninklijk onthaal voor deze man die eenvoud predikte. Hij gaat zijn weg door het leven. Dit is iets wat blijkbaar moet gebeuren. De afgelopen weken gingen we in onze vieringen op pad met Ruth en Noömi. We leefden met hen mee op de weg die zij moesten gaan. Een weg met diepe dalen, vol ontberingen en onzekerheden. Ook een weg die tot nieuwe kansen,  tot nieuw leven leidden. Laat ons aan het begin van deze viering deze takken zegenen. Zodat ze straks als tekens op onze levensweg mee gaan naar de plekken waar wij thuis zijn. Laat dit moment van zegening ook een moment van stilte en inkeer zijn.

ZEGENGEBED over de takken
Goede God, zegen deze groene taken.
Laat jouw dauw neerdalen op dit groen,
opdat deze twijgen ons mogen wijzen
op jouw belofte op een betere toekomst,
een leefwereld waarin jij richting geeft
aan ons doen en laten.
Dat deze droom, dit visioen mag uitstralen
over de plekken waar deze takken zullen belanden.
Laat dit groen keer op keer een oproep zijn
om ons steeds weer te her-inneren
aan waar het om gaat op onze levensweg:
het goede leven voor de aarde en al wat daar op leeft.

ACCLAMATIE:  Za  Om te overzien de aarde| Zon Leven weet wegen uit de diepte van de dood

EERSTE LEZING  Noömi en Ruth
Dit verhaal begint in Bethlehem, ‘het huis van brood’, de geboorteplaats van koning David. Maar in dat jaar hadden ze helemaal geen brood meer om te eten.
Noömi, de tedere, met Elimelech, haar man, en hun twee zonen, zijn door de honger uit Bethlehem verjaagd.  Ze emigreren naar het noorden in een vreemd land.
Uitgeput sterft Elimelech al snel. Tranen, klaagzang. Niet lang daarna nemen de twee zonen twee mooie buitenlandsen tot vrouw.: Orpa en Ruth.
Tien jaar gaan voorbij. In de grote vlakte van Moab, ten noorden van de Dode Zee, gaan drie donkere silhouetten richting Bethlehem. Een oude vrouw, van binnen leeg en diep bedroefd. Het is Noömi. En twee jongen vrouwen die rouw dragen vanwege hun overleden mannen. Orpa en Ruth. We moeten uit elkaar gaan, zeg Noömi. Ik ben te oud. Ik ga terug naar Bethlehem waar ik vandaan kom.  Tranen, klaagzang.
Orpa, zij, keert op haar schreden terug. Maar Ruth niet. Zij staat er op om bij Noömi te blijven. Jouw volk is mijn volk. Jouw nachten zullen ook die van mij zijn. En jouw graf zal ook het mijne zijn.
In Bethlehem vreugde. Noömi is terug! Noem me niet langer Noömi en ook niet tedere. Noem me maar Mara. Want ik ben bitter geworden. Ik kom diep bedroefd terug. In Bethlehem is het oogstseizoen begonnen.
Ruth moet werk zien te vinden. Zij gaat de overgebleven aren verzamelen op de akkers. De machtige Boaz, een rijke landeigenaar, naaste familie van Noömi ziet haar. Hij vraag aan de Maaiers: Wie is die vrouw? Het is een buitenlandse die niet meer heeft. Zij volgt ons steeds. Zij heeft toestemming gevraagd om aren achter ons te rapen. Boaz is geraakt. Deze jonge uitenlandse is gekomen om zich onder de bescherming van de God van Israël te plaatsen. Hij staat haar toe om terug te komen zo vaak ze wil en hij biedt haar drinken en eten aan.
‘s- Avonds brengt Ruth aan Noömi alles wat ze heeft verzameld. Boaz is mijn laatste familielid zegt Noömi. En jij hebt iemand nodig die je beschermt. Was je en doe een lekkere geur op vannacht.
Sla je mantel om je heen en ga dicht bij Boaz liggen als hij slaapt. Boaz slaapt die nacht bij de zijnen. Ruth vindt hem en gaat dichtbij hem liggen onder de maan. Midden in de nacht wordt Boaz wakker van de kou en ontdekt de jonge vrouw dichtbij hem. Ik ben het, Ruth, zegt zij tot hem. Ik ben de jouwe. Sla je vleugels over mij heen. Opnieuw is Boaz geraakt.
De volgende dag handelt Boaz deze zaak af als hij voor de poort van de stad gezeten is. Hij koopt de grond op die aan de man van Noömi toebehoorde en neemt Ruth tot vrouw. Uit dit gebeuren wordt een kind geboren. Obed.  De oude Noömi neemt dit kind in haar armen. Obed wordt de vader van Jesse en die is weer de vader van de grote koning David. Een oude geschiedenis, klein als een graankorrel, is een van de grootste geschiedenissen geworden van het Joodse volk.
Uit Bijbel. De dragende Verhalen | Serge Bloch, Frédéreic Boyer

LIED: zat. Het graan dat van de velden komt |   Zon Die mij getrokken uit de schoot

TWEEDE LEZING: Lucas 19- 29-40
Toen hij Betfage en Betanië bij de Olijfberg naderde, stuurde hij twee van de leerlingen vooruit en zei tegen hen: ‘Ga naar het dorp daarginds. Daar zullen jullie een vastgebonden veulen vinden, dat nog nooit door iemand bereden is. Maak het los en breng het hier. Als iemand jullie vraagt: “Waarom maken jullie het los?” moeten jullie antwoorden: “De Heer heeft het nodig.” De beide leerlingen gingen op weg en vonden het veulen, precies zoals Jezus had gezegd. Toen ze het dier losmaakten, vroegen de eigenaars hun: ‘Waarom maken jullie het los?’ Ze antwoordden: ‘De Heer heeft het nodig.’ Daarna brachten ze het veulen naar Jezus. Ze wierpen hun mantels over het dier en lieten Jezus erop zitten. Onderweg spreidden de leerlingen hun mantels voor hem op de grond uit. Toen hij op het punt stond de Olijfberg af te dalen, begon de hele groep leerlingen vol vreugde en met luide stem God te prijzen om alle wonderdaden die ze hadden gezien. Ze riepen: ‘Gezegend hij die komt als koning, in de naam van de Heer! Vrede in de hemel en eer aan de Allerhoogste!’ Enkele farizeeën in de menigte zeiden tegen Jezus: ‘Meester, berisp uw leerlingen.’ Maar hij antwoordde: ‘Ik zeg u: als zij zouden zwijgen, dan zouden de stenen het uitschreeuwen.’

ACCLAMATIE: Hosanna

OVERWEGING
Vandaag sluiten we onze tocht met Ruth en Noömi af. De afgelopen vijf weken lazen we hier het boek Ruth met elkaar. In etappes leefden we met deze vrouwen mee. Vrouwen die het nodige te verwerken kregen: honger, migratie, verlies van geliefden, blijven of teruggaan, bestaansonzekerheid.  Het is ook een verhaal over trouw blijven aan elkaar. Niet de trouw die twee mensen elkaar beloven in een liefdesrelatie, maar trouw van je diep verbonden weten met elkaar. Ruth zegt jouw land is mijn land. Jouw God is mijn God en verbindt zich daarmee onvoorwaardelijk met haar schoonmoeder Noömi.  Een verhaal van trotse afhankelijkheid. Afhankelijk zijn heeft vaak een negatieve klank. We voeden onze kinderen en jonge mensen op tot ze zelfstandige wezens. Dat heeft zijn goede kanten, begrijp me niet verkeerd, maar soms bekruipt me het gevoel dat we als samenleving best wat meer aandacht mogen hebben voor de onderlinge afhankelijkheid. Toen mijn lief mij verliet was ik wanhopig. Soort bodem van het bestaan ervaring. In de verdrietigheid en boosheid heb ik met ook heel erg gedragen gevoeld door mensen om mij heen. Ik was op dat moment afhankelijk van hen. Ik kon het even niet op eigen kracht en zij vingen mij op en waren een levenslijn. Dat ik afhankelijk mocht zijn – ook van mezelf- voelde ook als een kracht. Een wonderlijke kracht.
Voor mij is het verhaal van Ruth en Noömi ook een oerverhaal over vindingrijkheid en veerkracht van mensen die in onmogelijke situaties proberen het tij te keren. Hun menselijkheid niet verliezen. En het verhaal van mensen die zich bekommeren om anderen, het goede doen, keuzes maken die niet vanzelfsprekend zijn.  Mensen die hun menselijkheid niet verliezen. Menselijkheid is misschien per definitie iets wat juist met afhankelijkheid en in relatie staan te maken heeft. In het blijven zoeken naar menselijkheid en onze relatie tot anderen, ontstaat er nieuw leven. Nieuwe kansen.  In het verhaal van Ruth en Noömi letterlijk nieuw leven. Er wordt een kind geboren dat de voorvader van koning David wordt. David die goede en rechtvaardige koning van het Joodse volk. De koning waar mensen eeuwen nog naar terugverlangen. Die koning David is de voorvader van Jezus.
Bijzonder dat het verhaal van Ruth en Noömi zich afspeelt in Bethlehem, de plaats waar eeuwen later Jezus geboren zal worden. Dat is geen toeval. Verhalen en beelden uit het oude testament vinden hun weg in de verhalen van en over Jezus. Hij komt niet uit de lucht vallen. Jezus is groot gebracht met de verhalen over Abraham, Jacob, David en reken maar dat Maria hem het verhaal van Ruth en Noömi  regelmatig vertelde.
Dit kind uit Bethlehem wordt volwassen. Doordrenkt met de joodse verhalen, voelt deze jongeman dat het anders kan en moet. Geloven is voor hem niet iets van regeltjes volgen, maar geloven is iets wat je doet. Hij trekt door het land om te vertellen over zijn droom van het goede leven voor allen. Zijn verhalen veranderen levens. Aanrakingen van zijn handen brengen leven. Zijn aanwezigheid brengt mensen tot elkaar. En waar hij ook komt, hij vertelt over bevrijding. Die boodschap vindt gehoor bij het joodse volk dat gebukt gaat onder de overheersing van de Romeinen. Leven in vrijheid. Wauw. Dat zou nog eens wat zijn! En deze man uit Galilea, afstammeling van David, zegt dat het kan! Nu. Hier. Voor jou en voor mij.
Hij gaat met zijn vrienden en vriendinnen op weg naar Jerusalem om daar het Paasfeest te gaan vieren. Het verhaal van vandaag speelt zich af op de olijfberg. Jeruzalem is in zicht. Wonderlijk dat in dit verhaal van Lucas het de leerlingen zijn die hun mantels uitspreiden. In de andere evangelies zijn het omstanders. Hier de leerlingen zelf. Zij rollen de rode loper uit en zijn vol vreugde en verwachting. Niet te stuiten. Ontembaar. Zie hier onze meester! Zij zetten Jezus op een voetstuk en gaan misschien wel een beetje met hem aan de haal. De leerlingen er een feest van. Ze zorgen dat de aankomst van Jezus in de heilige stad, niemand kan ontgaan. “Dit is hem. Onze held. De bevrijder. Een koning in de naam van Heer”.  Natuurlijk ontstaat er gemor. De farizeeën zeggen dat Jezus zijn volgelingen tot de orde moet roepen. Maar er is geen houden meer aan. Als zij zouden spreken dan zouden de stenen het uitschreeuwen. De boodschap van Jezus, de beweging die hij teweegbracht is niet meer te stuiten en moet ook in het centrum van de religie zijn weg vinden. Jerusalem, centrum van geloof en van oudsher stad van vrede.  De boodschap van Jezus gaat niet over wereldlijke macht, maar wil juist een weg zijn tegen alles in dat in de wereld belangrijk gevonden wordt. Ons eigen leven, ons eigen hebben en pakken wat je pakken kan. Die weg zegt Jezus, die weg loopt dood.  Of de leerlingen dit zien? Ik heb zo mijn vraagtekens.
Ik zag een paar weken geleden met een vriendin de film Maria Magdalena. Een mooi verfilmd levensverhaal van deze vrouwelijke leerling van Jezus. In de film zien we een groep mannen die Jezus volgt en ieder van hen geeft zijn eigen invulling aan de woorden van Jezus. Voor de een klinkt bevrijding als het winnen van de strijd tegen de Romeinen, voor de ander is bevrijding het weerzien met zijn overleden vrouw, voor derde heeft bevrijding weer een andere klank. Maria van Magdala sluit zich bij dit zootje ongeregeld aan. En zij lijkt beter dan de twaalf te begrijpen dat de bevrijding waar Jezus over spreekt een innerlijke bevrijding is en niets te maken heeft met gewapende opstand tegen de bezetters. Echte vrijheid zit vanbinnen.
Iedereen kleurt wat hij of zij hoort, ziet of meemaakt altijd in. Dat ik ook. Dat kan ook bijna niet anders. En achteraf kun je soms pas zien hoe je eigen geschiedenis je handelen kleurde. De leerlingen maken een feest van de intocht. Omdat ze ieder op hun eigen manier verlangen naar bevrijding. Zij zetten Jezus op een jong dier, leggen mantels op de grond en maken van Jezus iemand die ‘gevaarlijk’ is voor de machthebbers. Dat dit verhaal niet goed afloopt weten wij.
Wij weten wat er gaat komen. Een maaltijd, een kus, veroordeling, alleen, dood, maar ook leven. We gaan het komende week meemaken in onze vieringen. We gaan op tocht om samen te ontdekken waar het in het leven van deze man daadwerkelijk over ging. Elkaar liefhebben tot het uiterste. Tot de dood en daar voorbij.

GELOOFSLIED:  ZA Wij zoeken U, als wij samen komen | ZON 56 Kom en volg mij op de weg

KLAARMAKEN TAFEL | COLLECTE

VOORBEDE
Laten we bidden voor mensen, mannen, vrouwen en kinderen op de vlucht voor oorlog en geweld.
Dat zij ergens een plek vinden waar mensen zich om hen bekommeren, een plek waar ze de draad van het leven weer op kunnen pakken.
LIED zat. Spreid Uw dragende vleugels onder ons uit | zo Luister Heer, ontferm U over ons.

Laten we bidden voor de vrouwen in Cuba die op hun levensweg geconfronteerd worden met kanker. Wij trokken de afgelopen weken met hen mee. Dat zij kracht vinden de strijd met deze ziekte aan te gaan en de hulpmiddelen krijgen die nodig zijn.
LIED zat. Spreid Uw dragende vleugels onder ons uit | zo Luister Heer, ontferm U over ons.

Laten we bidden voor al wat leeft op deze aardbol.  Dat we het het groene gras, de prille twijgen, dieren in veld en bos en al het moois van de schepping met zorg en eerbied behandelen.
LIED zat. Spreid Uw dragende vleugels onder ons uit | zo Luister Heer, ontferm U over ons.

Laten we bidden voor een heldere en open blik zodat voorbij onze eigen wensen en verlangens kunnen werken aan dat wat mensen daadwerkelijk verbindt.
LIED zat. Spreid Uw dragende vleugels onder ons uit | zo Luister Heer, ontferm U over ons.

Eeuwige we vragen jouw aandacht voor alles wat in dit intentieboek werd opgeschreven. Moge de grote en kleine dingen die ons bezighouden bij jouw in goede handen zijn.
We staan hier ook stil bij mensen die ons zijn ontvallen. Hun levenstocht blijft met ons verbonden.
LIED zat. Spreid Uw dragende vleugels onder ons uit | zo Gedenk ons hier bijeen.

TAFELGEBED
Verzameld om deze tafel, te midden van het groen
danken wij Jou, God van mensen, voor het leven ons aangereikt, voor mensen begaan met anderen, voor de rijkdom van de natuur, voor alles wat we mogen oogsten,
de vruchten van de aarde, de vruchten van uw geest:
vrede, vriendelijkheid en vreugde.
Gezegend Jij, die ons oproept en aanspreekt, samen te oogsten en te delen van uw liefde in overvloed. Gezegend Jij, die gesproken heeft in Jezus, die leefde als mens onder mensen, die opkwam voor de verstotene, die recht deed aan elke mens, de laatste en de eerste, die zijn leven deelde tot het einde toe.
Want op de laatste avond van zijn leven, heeft Hij ons zijn lijf en ziel voor eeuwig gegeven. In het bijzijn van zijn vrienden heeft Hij brood genomen, dankte voor het brood, brak het
en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem en eet van dit brood, dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’
Ook nam Hij een beker, sprak een dankgebed, en zei tot zijn vrienden: ‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in jou zal zijn en haar volheid bereikt. Heb elkaar lief, zoals ik jou heb liefgehad.’
Zo heeft Hij zich aan ons gegeven, als levend brood. Zo leeft Hij in ons midden, als Gods woord. Zo wordt zijn droom onze droom, een visioen van vrede, een visioen van gerechtigheid voor elke mens hier op aarde.
In die Geest gaan wij op weg, om te werken aan veiligheid en geborgenheid, vrijheid en vertrouwen, vreugde en vrede voor iedereen, in verbondenheid met elkaar, in verbonden met Jezus en zo verbonden met Jouw vredelievende nabijheid.

ONZE VADER | VREDESWENS
VREDESLIED: zat. Maak mij tot een bedding  Zo Vrede voor jou

DELEN VAN BROOD EN WIJN
LIED: zat. CD Hallelujah (piano, Yuval Salomon) | ZON Wie zijn leven niet wil geven
GEBED

MEDEDELINGEN

SLOTGEDACHTE
Wij gaan de goede week in en nemen groene takken mee naar huis. De leerlingen haalden Jezus binnen als een held maar hij wist wat er zou gebeuren. Het begin van het einde. Een man op een veulen, op weg naar Jerusalem, binnengehaald als een koning. De woorden van profeten werden waar. De woorden van profeten waren hem tot steun. Laat de woorden van Jesaja, vrij vertaald, ons ook tot steun zijn.

De eeuwige gaf mij een mond,
waarmee ik moedeloosheid bestrijd
Iedere ochtend wekt de eeuwige mijn oor
zodat het klaar is voor aandachtig horen
Met oren geopend, bood ik geen verzet
en deinsde ik niet terug.
Ik heb mijn rug blootgesteld
en bood mijn wangen aan.
Ik heb mijn gezicht niet verborgen
toen ze mij beschimpten en bespuwden
De eeuwige zal mij helpen en dragen.

ZEGENWENS
Lieve mensen laat ons vertrekken
van hier, de week tegemoet.
Laat ons gaan met het groen in onze handen.
Laat ons deze takjes koesteren als tekens van hoop
die ons tijdens de dagen die komen gaan
wijzen op het licht van Pasen,
nu en alle dagen van het leven
in de naam van de Eeuwige die we noemen
Vader, moeder, zoon en heilige geest.

SLOTLIED: Een mens te zijn op aarde