Eerste Kerstdag: “Van het licht getuigen”

Voorganger: Franneke Hoeks
De Cantorij o.l.v Peter-Paul van Beekum
Piano Steven van Gool

Vooraf Luister volk | Es ist ein Ros entsprungen

OPENINGSLIED Nu daagt het in het oosten

WELKOM Lieve mensen, zalig kerstfeest. Fijn dat u, dat jullie naar hier zijn gekomen om dit feest van de geboorte van Jezus hier te vieren. Misschien ben je, bent u hier voor het eerst, wellicht op zoek naar een beetje kerstgevoel. Weet dat je welkom bent! Misschien komt je af en toe een keertje aanwaaien in onze vieringen en kom je hier vandaag om toch dit bijzondere feest hier te vieren. Fijn om u, om jullie weer te mogen begroeten. Ik zie ook veel bekende gezichten. Fijn dat jullie er zijn. In deze ruimte, vandaag bij de kerststal, is iedereen welkom. We vieren met verhalen, liederen, stilte, gebed, bezinning, brood en wijn.
Gisteravond vierden we hier in deze ruimte ook kerstmis. Met kinderen verkleed als herders, engelen en koningen. Samen met hen mocht ik het kindje Jezus in de kribbe leggen. Met de kinderen stonden we stil bij Stichting het Vergeten kind en stuurden we een kerstwens naar kinderen die deze dagen niet bij hun ouders of familie kunnen zijn.
In de avondvieringen werd het verhaal van de geboorte van Jezus vertelt. Maria en Josef op weg naar Bethlehem. De herberg die geen onderdak voor hen bood. De stal waar het kindje geboren werd. De herders die door engelen geroepen gingen kijken naar het kindje waarvan zoveel werd verwacht. In de teksten die hier vandaag klinken, komen geen herders of engelen voor. De woorden die hier vanochtend klinken dag ons echter uit om na te denken over de betekenis van kerstmis. Wat wil dat zeggen dat God geboren wordt in een kwetsbaar mensenkind?
Laten we aan het begin van deze viering de stilte zoeken.
De stilte waarin we los mogen laten wat ons hoofd en hart verzwaard. De stilte waarin we kwetsbaar en ontvankelijk mogen zijn. De stilte waarin ruimte ontstaat voor wat we niet in woorden kunnen vangen.

GEBED
Eeuwige, jij die er was sinds de tijd begon en met jouw wijsheid licht en leven bracht, wees dit uur bij ons aanwezig.
Maak ons licht als het leven donker en zwaar is.
Maar ons open als uitzicht ontbreekt
Maak ons zacht als wij dreigen te verharden.
Leer ons ervaren dat jij als mens geboren werd in een kind:
mens werd onder mensen, stralend en kwetsbaar.
Laat ons ook van die mensen zijn mensen naar jouw hart
kwetsbaar en stralend. Mensen op zoek naar betekenis
naar licht en leven.

ACCLAMATIE jou gezocht

INLEIDING OP LEZINGEN
Wie vandaag graag het kerstverhaal met alle toeters en bellen had willen horen, komt bedrogen uit. Geen stal, geen volkstelling, geen herberg, niets van dit alles. In de eerste lezing horen we de stem van de profeet Jesaja. Lang voor de geboorte van Jezus werd door het Joodse volk uitgekeken naar iemand die vrede, vreugde, verlossing zou brengen. En Johannes, van wie ons tweede verhaal is, gaat ervan uit dat zijn lezers de feiten wel kennen. De feiten? Inderdaad. Maria en Jozef op weg naar Bethlehem. De stal,
het kind in de kribben. De engelen en de herders. Die feiten. Dat was voor Johannes en de mensen om hem heen bekend terrein. Hij neemt ons mee in een bespiegeling over de diepere betekenis van dit geboorteverhaal.

1e LEZING Jesaja 52,7-¬‐10
Hoe welkom is de vreugdebode die over de bergen komt aangesneld, die vrede aankondigt en goed nieuws brengt, die redding aankondigt en tegen Sion zegt: ‘Je God is koning!’
Hoor! Je wachters verheffen hun stem, samen barsten ze uit in gejuich, want ze zien het met eigen ogen: de Eeuwige keert terug naar Sion. Breek uit in gejubel, ruïnes van Jeruzalem,
want de Eeuwige troost zijn volk, hij koopt Jeruzalem vrij.
De Eeuwige ontbloot zijn heilige arm ten overstaan van alle volken, en de einden der aarde zien hoe onze God redding brengt.

LIED Het licht valt uit de dagen

2e LEZING: Johannes 1,1-¬‐14
In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen. Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. Hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat iedereen door hem zou geloven. Hij was niet zelf het licht, maar hij was er om te getuigen van het licht: het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam. Het Woord was in de wereld, de wereld is door hem ontstaan en toch kende de wereld hem niet. Hij kwam naar wat van hem was, maar wie van hem waren hebben hem niet ontvangen. Wie hem wel ontvingen en in zijn naam geloven, heeft hij het voorrecht gegeven om kinderen van God te worden. Zij zijn niet op natuurlijke wijze geboren, niet uit lichamelijk verlangen of uit de wil van een man, maar uit God. Het Woord is mens geworden en heeft bij ons gewoond, vol van goedheid en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.

ACCLAMATIE God verscholen in den hoge

OVERWEGING
Vorig jaar stond ik hier ook op eerste kerstdag. Je wil als voorganger, zeker op een dag als vandaag, een beetje origineel voor de dag komen. Toen ik thuis verzuchtte dat ik niet goed wist hoe ik dit jaar weer iets nieuws rondom dat eeuwenoude kerstverhaal moest vertellen, barstten mijn dochters in lachen uit. ‘Mam, Kerstmis is kerstmis. Dat wordt dit jaar echt niet anders. Jezus wordt geboren, daar zul je het gewoon mee moeten doen.’
Als kerk of geloofsgemeenschap staan we jaar na jaar, week na week, stil bij dezelfde gebeurtenissen en verhalen. Dat lijkt een beetje tegen de tijdsgeest in te gaan. We leven in een samenleving waarin vernieuwing, verbetering en verandering hoog worden aangeslagen. En hoe sneller die veranderingen gaan hoe beter dat is. Toch? Nee er lijkt ook iets te kenteren in de tijd. Er lijkt meer en meer besef en waardering te komen voor traagheid. Wat wij doen als geloofsgemeenschap is ook traag. Het gaat niet om het nieuwste verhaal of de laatste trend. Oude verhalen tellen hier omdat we geloven dat deze oude verhalen ons wijsheid, inzicht en inspiratie kunnen brengen.
Onze eerste verhaal van vandaag is Jesaja, een van de grote profeten van het joodse volk. Het Bijbelboek Jesaja is een verzameling teksten die waarschijnlijk door meerdere auteurs in verschillende perioden geschreven zijn. Profeten zijn mensen die een lijntje met God hebben, het volk kritische toespreken, proberen tot verandering en verbetering aan te sporen. Vandaag klinkt hier een heilsprofetie. Iets om blij van te worden. Over de bergen komt hij of zij aangesneld: die boodschapper met een vreugdevol bericht. Vreugde, vrede, goed nieuws. En dat goede nieuws is iets wat mensen raakt. Stem verheffen, juichen, met eigen ogen zien. Iedereen kan het zien en ervaren. De eeuwige troost haar volk. Zij bemoedigt, maakt los uit knellende banden. Op de puinhopen van het leven is zicht op iets nieuws, dat komen gaat. Redding. Verlossing.
En dan wordt er een kind geboren. In Bethlehem, stad van koning David. Jezus, God redt krijgt hij als naam mee. Johannes schrijft zijn woorden zeker 50 jaar nadat Jezus in Israël, leefde rondtrok, predikte en werd veroordeeld. Hij kijkt terug, hij probeert in woorden te vatten wat niet te zeggen is; de indruk die de mens Jezus van Nazareth heeft nagelaten.
In het begin was het woord. Het woord was bij God. Het woord was God. Deze poëtische start van het Johannes evangelie verwijst naar dat andere scheppingslied waarin het ontstaan van hemel, aarde en al wat er op leeft wordt bezongen. In Genesis doet God zijn mond open en daar verschijnt een scheppend woord. Woorden met daadkracht klinken. Woorden die leven mogelijk maken. In het evangelie van Johannes doet God opnieuw haar mond open en daar komt het woord, opnieuw het woord en dat woord wordt mens, krijgt een naam. Zo vertelt Johannes in met oude woorden, in joodse beeldspraak, wie die Jezus is: het woord van God. Dit kind is sprekend God.
Het woord. Ik vraag me wel eens af wat dat woord geweest zou kunnen zijn. Het is denk ik een woord van bemoediging. Misschien dat wij het nooit helemaal kunnen vatten maar het heeft te maken met licht, liefde en leven. Daar geloof ik heilig in.
Dat krachtwoord vol licht, liefde en leven zoekt naar bestaansgrond. Vanaf het begin van de tijd. Het woord wordt mens schrijft Johannes. Wat prachtig. Zoveel waarheid, toewijding, hoop in een paar woorden. Het woord wordt mens. God zet een stap in onze richting. De eeuwige is niet langer ongrijpbaar, niet vluchtig, maar wordt onder ons geboren. Kwetsbaar als een pasgeboren kind.
De geboorte van Jezus is niet los te zien van de schepping. De wijsheid die Jezus doorgaf aan zijn leerlingen is niet los te zien van het verhaal van God van de uittocht. Alles heeft met elkaar te maken. Alles heeft met ons te maken. Wij zijn deel van de Jezusbeweging. Wij zijn deel van het proces van voortdurende schepping.
Vandaag is het kerstmis. We vieren de geboorte van Jezus. Het is zijn verjaardag. We denken dan aan wat zijn leven kleurde. Leven. Liefde. Licht. Jezus zocht altijd de lichte kant. Niet de gemakkelijkste kant. Maar hij wees mensen op lichtheid en leven. Op kansen en mogelijkheden. Op verbinding en verbondenheid. Heb elkaar lief. Spreek woorden van licht en leven naar elkaar.
Ik wil er ook geen poezig plaatje van maken. Het duister is er en blijft. Maar ook het Licht en dat Licht is niet stuk te krijgen.
We gaven deze advent het thema mee ‘Van u is de toekomst’, naar een lied van Huub Oosterhuis. We hebben het deze weken veel gezongen. Ik was bezig met de kerstwens en liet wat voorbeelden aan mijn zusje zien. ‘Oh wat mooi’, zei ze. ‘Dat spreekt mij aan. De toekomst is van mij afhankelijk. Ik kan iets bijdragen.’ Ik was even sprakeloos. Hoe vaak heb ik die tekst niet gezongen of gebeden, maar altijd was die u God. Het zal wel met mijn vak te maken hebben, maar nu kreeg ik een cadeautje. Die toekomst is van God, maar die toekomst ontstaat alleen door onze handen. Daarvoor hoeven we geen activisten te zijn. Mensen die roepen en schreeuwen zijn er genoeg. In deze wereld waarin de tegenstellingen steeds groter lijken te worden mag misschien wat meer licht schijnen op gewone mensen die doen wat moet worden gedaan. Mensen zoals wij. Laat ons proberen mensen van licht en leven te zijn. Daarmee lossen we het duister niet op. Nee duister zal er altijd zijn. Maar ook licht is een niet te stuiten deel van leven. Laten we elkaar wijzen op alle mensen die licht brengen op deze aarde en voor je het weet ga je zelf stralen.

GELOOFSLIED Vanwaar zijt gij gekomen

TAFEL | COLLECTE | MUZIEK

VOORBEDEN
Eeuwige, jouw woord wil wonen onder ons. Vanuit die nabijheid bidden wij hier dit uur tot jou.
Wij bidden voor vluchtelingen die in kampen of asielzoekerscentra in onzekerheid wachten op wat de toekomst hen zal brengen. Mensen op de vlucht verdienen meer dan een tent of stal. Laat jouw woord hen tot licht en leven zijn Acclamatie Heer ontferm u

Wij bidden voor iedereen voor wie deze dagen geen feest zijn. Mensen die zich alleen voelen en niet gezien. Mensen aan de rand van de samenleving die door wat voor omstandigheden buitenspel staan. Laat jouw woord ons inspireren tot een wereld waarin er ruimte is voor iedereen. Acclamatie Heer ontferm

Wij bidden voor alle lichtbrengers in deze wereld. Mensen die jouw woord belichamen en zo leven en licht brengen in duisternis. Engelen van alle dag, die doen wat gedaan moet worden en zo de wereld een beetje mooier maken. Dat wij van die mensen mogen zijn, mensen die getuigen van jouw boodschap van licht en leven. Acclamatie Heer ontferm u

Wij bidden voor alles wat aan de bladzijden van ons intentie boek is toevertrouwd en wat leeft in ons hoofd en hart. Ook mensen van wie we afscheid moesten nemen willen we op deze dag gedenken. Zij blijven met ons verbonden door dood en duisternis heen. Dat jouw woord laat ziet licht en leven het winnen van Dood en duisternis. Acclamatie Koester de namen

TAFELGEBED
Sprekend ben Jij, in al wat is en al wat leeft,
in al wat Jij ons toevertrouwt in al wat ons bezielt en inspireert. Licht ben Jij op dagen van vreugde, op momenten van verdriet, op tijden van angst en onzekerheid.
Hoop ben Jij waar leven zwaar is waar donker de overhand krijgt waar niets meer te verwachten lijkt. Genade ben Jij,
in vriendschap en verbondenheid, in zorgzaamheid en betrokkenheid in verbazing en verwondering.
Zo ben Jij God met ons. Met ons op weg sinds het begin van de tijd. Jij werd een van ons, geboren als een kwetsbaar kind.
Dat kind groeide op en werd een prachtig mens: Jouw belofte. Zijn leven brengt ons hier bij elkaar, hij liet ons zien waar het in het leven op aankomt. Heb elkaar lief. Wees als vrienden voor elkaar.
Op de avond van zijn sterven, nam hij brood in zijn handen.
Hij dankte jou, brak het brood en deelde het rond met de woorden: “Neemt hiervan, want dit is mijn leven, gebroken voor jou.” Ook nam hij een beker wijn in zijn handen.
Dankte jou opnieuw en reikte die aan zijn vrienden
met de woorden: “Drinkt hier allen uit, want dit is mijn liefde, geschonken aan jou. Als ik er niet meer ben blijf mij dan gedenken door je brood en wijn met elkaar te delen.
In het delen maken we het waar die nieuwe wereld vol vrede en gerechtigheid. In zijn geest willen wij bidden met de woorden die Hij ons gegeven heeft:

ONZE VADER

VREDESWENS

VREDESLIED O Jesulein süsz

DELEN VAN BROOD EN WIJN

LIED Het volk dat in duisternis gaat

GEBED

MEDEDELINGEN: & BLOEMETJES

SLOTGEDACHTE
Er was eens een groot amfitheater met daarin duizend toeschouwers. Op een avond stond daar op het grote podium in het licht van de felle schijnwerpers een kleine jongen. Hij streek een lucifer aan. ‘Kun je het licht zien?’, vroeg hij. Maar bijna niemand van die duizend toeschouwers zag iets. Ze lachten om de jongen. ‘Wil je de lichten doven?’, vroeg de jonengen. Het werd pikdonker. Toen streek hij opnieuw een lucifer aan. Iedereen zag het. Dat kleine vlammetje. ‘Neem nu allemaal één lucifer en steek die aan’, zei de jongen. Iedereen deed wat hij vroeg. En duizend kleine vlammetjes zetten het hele theater in een zee van licht.

ZEGENWENS
God,Geef mij licht in mijn handen om uit te delen.
Licht in mijn ogen om een lach te ontlokken.
Licht in mijn oren om Uw stem te vernemen.
Licht in mijn hartstocht om liefde te zijn.
Licht in mijn denken om Uw dag te zien dagen.
Licht op mijn schouders om vrede te dragen.
Licht op mijn hoofd om een teken te zijn.
Licht in mijn lied om Uw goedheid te eren.
Licht in mijn tranen om mensen te troosten.
Licht in mijn hart om een licht te zijn.
(Tekst: Jaap Zijlstra)

Laat ons zingend gaan van hier met een hart vol licht
laat ons een zegen zijn voor elkaar en de wereld
in jouw naam God die we noemen vader/moeder, zoon en heilige geest.

SLOTLIED Kind ons geboren

Wij wensen u
een zalig kerstfeest
vol licht en leven
en alle goeds
voor het nieuwe jaar

Mededelingen:
VIERINGEN
Zaterdag 28 december 19.00 uur
thema: Van oude mensen en dingen die gaan komen

Zondag 29 december GEEN VIERING

Dinsdag 31 december 19.00 uur
thema: De toekomst in
voorganger John Parker | koor Melodiek