2 maart 2025
Voorganger: Franneke Hoeks | Lectoren: Toon van Mierlo & Corrie Dansen
Melodiek o.l.v. Marcel van der Maeden | Pianist Coby Wagemans
Openingslied Wat vrolijk over u geschreven staat
Welkom
Fijn dat jullie er zijn, fijn dat u er bent. Straks arriveert prins Amadeiro XXVII in Oeteldonk en barst hier het carnavalsfeest los. Als motto kreeg ons carnaval dit jaar het motto Oeteldonk, om te zoene. Om te zoene! Wat een prachtig thema om ook een viering aan op te hangen. Ik vond het wel een mooie uitdaging om zoenen eens te onderzoeken vanuit een Bijbels perspectief. Zoenen heb je in soorten en maten: intiem, vriendelijk, respectvol, smakkerts vol op de mond, beschaafd op de wang of alle grenzen voorbij. We duiken aan de hand van Bijbelse scenes in de wereld van zoenen en zo. Ik hoop dat deze viering een mooi begin van de carnavalsdagen mag zijn. Een moment van verstilling voor de clubkes onze oren vullen met niet te stuiten muziek.
Dit uur mag nog het stil zijn. Laten we dat doen. De kalme ruimte in onszelf opzoeken waarin we mogen loslaten wat ons bezighoudt in het vertrouwen dat we gehoord worden.
Stilte
GEBED
Goede God, Jij die bent begin en einde van leven
wees bij ons hier dit uur. Vuur ons aan als we het leven vieren. Houdt ons vast in moeilijke momenten.
Doe ons gaan op jouw weg, dansend door feestgedruis
of ploeterend door het tranendal. Dat we mogen worden
tot mensen naar jouw beeld en gelijkenis. Amen
Acclamatie Het licht is kalm
INLEIDING OP LEZINGEN
Niet één verhaal als eerste lezing, maar een bloemlezing vol zoenen. Ik doorzocht (mijn computer) de Bijbelboeken op kussen en zoenen en vond een aantal mooie fragmenten van verschillende soorten zoenen. Ik was ook benieuwd of in de kunst iets te vinden zou zijn over Bijbelse zoenen. Hoe zouden kunstenaars die zoenen in beeld hebben gebracht? In de tweede lezing lichten we er één Bijbelse zoen uit. Welk verhaal? Laat je maar verrassen. Eerst een bloemlezing van Bijbelse zoenen. Kijk en luister maar.
Bloemlezing over Bijbelse zoenen
Toen zei Isaak, zijn vader, tegen hem: Kom toch dichterbij en kus mij, mijn zoon. Hij kwam dichterbij en kuste hem. (Genesis 27:26-27)
Toen kuste Jakob Rachel en begon luid te huilen . (Genesis 29:11)
Esau liep hem tegemoet, omhelsde hem, viel hem om de hals en kuste hem. En zij weenden. (Genesis 33:4)
David stond op van achter een steen en boog zich driemaal neer. Daarna kusten zij elkaar en huilden samen, totdat David zich bedwong. ( 1 Samuël 20:41 )
Laat hij mij kussen met de kussen van zijn mond, want uw liefde is beter dan wijn. (Hooglied 1:2?)
Moge Hij ervoor zorgen dat jullie allebei geborgenheid vinden in het huis van een man,’ en Naomi kuste hen. (Ruth 1, 9)
Maar Jezus zei tegen hem: ‘Judas, lever je de Mensenzoon uit met een kus?’ (Lucas22, 48)
Groet elkaar met een heilige kus. Alle gemeenten van Christus laten u groeten. (Romeinen 16, 16)
Zoenen in soorten en maten. Zoenen, aanraking, intimiteit, passie, lijfelijkheid horen bij mens-zijn. Soms is het vanzelfsprekend aanwezig. Andere keren is het een diep verlangen. Het heeft niets met leeftijd te maken. Ik zie in het verpleeghuis mensen van in de 90 die smoorverliefd op elkaar zijn. Liefde in alle soorten, maten en verschijningsvormen die tot op hoge leeftijd met ons meetrekt. Hoe mooi is dat.
Lied Als daar muziek voor is
2E LEZING Lucas 7
Een van de farizeeën nodigde Hem uit om te komen eten, en toen Hij het huis van de farizeeër was binnengegaan, ging Hij aanliggen voor de maaltijd. Een vrouw die in de stad bekendstond als zondares had gehoord dat Hij bij de farizeeër thuis zou eten, en ze ging naar het huis met een albasten flesje met geurige olie. Ze ging achter Jezus staan, aan zijn voeteneinde; ze huilde en zijn voeten werden nat door haar tranen. Ze droogde ze met haar haar, kuste ze en zalfde ze met de olie. Toen de farizeeër die Hem had uitgenodigd dit zag, zei hij bij zichzelf: Als Hij een profeet was, zou Hij weten wie de vrouw is die Hem aanraakt, dat ze een zondares is. Maar Jezus zei tegen hem: ‘Simon, Ik heb je iets te zeggen.’ ‘Meester, spreek!’ zei hij. ‘Er was eens een geldschieter die twee schuldenaars had: de een was hem vijfhonderd denarie schuldig, de ander vijftig. Omdat ze het geld niet konden terugbetalen, schold hij beiden hun schuld kwijt. Wie van de twee zal hem de meeste liefde betonen?’ Simon antwoordde: ‘Ik veronderstel degene aan wie hij het grootste bedrag heeft kwijtgescholden.’ Hij zei tegen hem: ‘Dat is juist geoordeeld.’ Toen draaide Hij zich om naar de vrouw en vroeg aan Simon: ‘Zie je deze vrouw? Ik ben in jouw huis te gast, en je hebt Me geen water voor mijn voeten gegeven; maar zij heeft met haar tranen mijn voeten natgemaakt en ze met haar haar afgedroogd. Jij hebt Me niet begroet met een kus; maar zij heeft, sinds Ik hier binnenkwam, onophoudelijk mijn voeten gekust. Jij hebt mijn hoofd niet met olie gezalfd; maar zij heeft met geurige olie mijn voeten gezalfd. Daarom zeg Ik je: haar zonden zijn haar vergeven, al waren het er vele, want ze heeft veel liefde betoond; maar wie weinig wordt vergeven, betoont ook weinig liefde.’ Toen zei Hij tegen haar: ‘Uw zonden zijn u vergeven.’ De andere gasten dachten bij zichzelf: Wie is Hij, dat Hij zelfs zonden vergeeft? Hij zei tegen de vrouw: ‘Uw geloof heeft u gered; ga in vrede.’
Acclamatie Wij zullen kennen zoals wij gekend zijn
OVERWEGING
Het verhaal van de vrouw die Jezus zalft komt in de vier Het verhaal van de vrouw die Jezus zalft komt in de vier evangeliën voor. Marcus, Mattheus en Johannes vertellen echter niets over de kussen. Deze drie evangelisten nomen ook de zondige leefstijl niet en de zalving is hier een verwijzing naar het sterven van Jezus.
Lucas plaatst deze gebeurtenis eerder in het leven van Jezus en maakt van deze vrouw een zondares en kadert het verhaal rondom zonde en vergeving. Deze kussen worden daarmee misschien ook een beetje besmet. Het verhaal van Lucas is het meest bekende: jammer dat deze vrouw in ons collectieve geheugen is opgeslagen als zondares.
Lucas schrijft zinnelijk over dit moment. Er wordt tussen Jezus en de vrouw geen woord gewisseld maar oh mijn god: huid, haar, geur, tranen, kussen.
Het wassen van de voeten van je gasten was gebruikelijk in die dagen en werd gezien als een daad van gastvrijheid. De voeten van Jezus worden door gastheer Simon niet gewassen. Over gastvrijheid gesproken. Deze vrouw komt binnen: er wordt haar geen strobreed in de weggelegd. Zou het gesprek aan tafel langzaam stil vallen als mensen zien wat er gaat gebeuren? Ze loop naar Jezus toe…knielt, huilt, wast de voeten van Jezus met haar tranen en droogt ze met haar haren. En iedereen kijkt toe. Wat gebeurt hier? Gastheer Simon begint te sputteren. Een zondares en hij, die zogenaamde profeet, ziet of merkt het niet. Wat voor profeet ben je dan? Jezus pareert Simon met een verhaal over zonde en vergeving. Wie weinig wordt vergeven toont weinig liefde. Wie veel wordt kwijtgescholden heeft liefde te over. Over deze parabel zou je al een overweging kunnen weiden. Ik laat dat stukje van het dit verhaal nu even rusten.
Wat mij interesseert en raakt is de lijfelijkheid die in dit gebeuren naar voren komt. Er wordt geen woord gewisseld. De vrouw zegt niets. Ze spreekt met haar lichaam, haar tranen, haar haar, haar lippen. Jezus zegt niets, maar ontvangt deze gebaren met liefde en tederheid. Een intiem moment. Mooi hoe Jezus omschrijft dat zij zijn voeten onophoudelijk kust en dat Jezus dat met liefde laat gebeuren.
Als ik afgelopen dagen vertelde dat ik bezig was met een viering rondom zoenen in de bijbel kreeg is meewarig blikken. Bijbel en zoenen dat is een gekke combi blijkbaar. We zagen in de bloemlezing – die niet uitputtend was – dat er in de bijbel wel degelijk gezoend wordt.
Een man die een andere man kust, vrouwen die elkaar kussen, minder van een man die een (zijn) vrouw kust of omgekeerd, het komt allemaal voorbij. Kussen als welkomstgroet of een kus bij het afscheid. Kussen als teken van dankbaarheid, waardering of vriendschap. Zoenen als poëtisch beeld van innige verbondenheid. Mooie zoenen zou je kunnen zeggen. Niks mis mee.
Er zijn ook andere kussen die veel minder positief zijn. We hoorden de judaskus voorbijkomen. Isaac die kust Jacob kust, terwijl het denkt dat hij zijn oudste zoon kust. Kussen die met verraad en bedrog te maken hebben. In eerste testament wordt bovendien ook gesproken over het kussen van afgodenbeelden als een verfoeilijke praktijk. Niet de weg die de Eeuwige!
Kussen is een woordeloze daad. Soms uitgewisseld in afzondering en intimiteit, soms juist gegeven in het openbaar. Het kan een moment van passie zijn, van tederheid, van vriendelijk, een showcase van liefde, een uiting van wanhoop of een manier om te zeggen dat je om elkaar geeft. We kussen onze geliefde, onze kinderen, onze ouders, onze vrienden en soms krijgen ook onze huisdieren een zoen. Mooi toch!
Maar kussen kunnen net als in de Bijbelse voorbeelden ook een andere kant hebben. Wie kan er kussen? Wie bepaalt? Kussen we allemaal met hetzelfde gemak in het openbaar? Dat is nog niet zo vanzelfsprekend. Voor het Oeteldonks Carnaval werd vanuit de lhbti gemeenschap een embleem gemaakt met leus iedereen mag zoenen.
Dan hebben we nog de ongevraagde kussen, ongewenste zoenen en grensoverschrijdende kussen. Denk aan de voorzitter van de Spaanse voetbalbond die een speelster vol op de mond kust zonder haar toestemming. Een rel. Terecht. Zoenen zijn niet automatische goed en onschuldig maar kunnen ook te maken hebben met machtsverhoudingen. Mannen als Trump, Berlusconi, Poetin, Clinton allemaal wereldleiders betrokken bij schandalen rondom ongevraagde kussen of grensoverschrijdend gedrag. We kennen allemaal de verhalen over grensoverschrijdend gedrag in de sport, bij de media in de kerken en andere organisaties. Godzijdank door moedige mensen, mannen en vrouwen, aan de kaak gesteld. Maar ook veel dichter bij huis is er sprake van macht als het gaat over kussen en intimiteit. De keren dat mijn dochters hier in de stad carnaval gingen vieren kwamen ze vaak thuis met verhalen over handen die aan hun billen of borsten hadden gezeten. Ongevraagd. Ik denk dat veel- sorry mannen- vrouwen hier op een of andere manier wel eens te maken hebben gehad met ongemakkelijke situaties. Kussen kunnen ook staan voor macht en dominantie in plaats van een teken van liefde en verbondenheid. Daarmee wil ik niet zeggen dat we de zoen maar af moeten schaffen, maar een beetje bewustzijn en besef van grenzen lijkt me niet verkeerd. Ik denk dat dat de kracht van de zoen ten goede komt.
Lieve mensen voor wie carnaval gaat vieren: maak er een feest van om te zoenen, een feest van ommekeer, van de onderste steen boven in de beste zin van het woord. Voor wie het feestgedruis liever ontwijken: laat de klanken van deze viering maar met je meegaan. Klanken die zingen van wat we niet altijd in woorden kunnen zeggen. Een perspectief van het goede leven voor allen. Een visioen om voor te leven. Een visioen om te zoene!
Geloofslied Onstilbare tonen
KLAARMAKEN TAFEL, COLLECTE & MUZIEK
VOORBEDE
We zingen: Laat onze woorden stijgen ….
Laten we bidden voor die plekken op de wereld waar feestvreugde ver te zoeken is: de situatie in Oekraïne en Gaza nemen we mee in onze gebeden. Er zijn meer veel meer plekken op wereld die we als humanitaire crisis mogen omschrijven: Soedan, Syrië, Congo, Haïti, Myanmar, de Sahel-regio en Afganistan. Dat het waar mag worden: het goede leven voor allen wereldwijd.
We zingen: Kom adem ons open
Laat ons bidden voor moedige mensen, mannen en vrouwen, die ons wijzen op grensoverschrijdend gedrag binnen kerken, sportclubs, omroepen en andere organisaties. Dat het waar mag worden: plekken waar mensen- wie dan ook en hoe dan ook- veilig mogen zijn.
We zingen: Kom adem ons open
Laat ons bidden voor wat er leeft in ons hart, voor wat is opgeschreven in ons intentieboek en voor al die mensen dichtbij en ver weg voor wie het leven door ziekte, gebrek of eenzaamheid geen feest is. Laat ons bidden voor wie we missen: de mensen van wie we afscheid moesten nemen. Dat zij thuis mogen zijn in jouw liefdevolle licht.
We zingen Voor uw aangezicht
TAFELGEBED
Met het vooruitzicht van feest en vrolijkheid danken wij, jou, bron van Licht, om alles wat ons leven zo zinvol maakt: om alles wat wij zomaar ontvangen, om zoveel dat wij mogen geven; om mensen die naast ons staan , om vriendschap, om de kracht die van mensen kan uitgaan, om het wonder dat dit samenzijn meer is dan mensenwerk.
Wij danken jou, bron van Leven, om Jezus van Nazareth: zijn woorden van hoop blijven gehoord, zijn daden van goedheid roepen ons keer op keer op, zijn aanklacht tegen kwaad en onrecht blijven onrustig maken, zijn keuze voor kleine mensen wordt ook onze keuze, zijn trouw ten einde toe, wordt ook onze kracht. Steeds weer blijven wij vertellen hoe Hij – vlak voor zijn dood – zijn leven samenvatte, toonde wie Hij was en wie Hij blijven wou voor ons.
Hij nam brood, zegende, brak het en zei: ‘Dit ben ik en ik beloof jullie vast dat je zult eten en drinken in de toekomst die voor ons ligt, neem het, eet het. ‘
Hij nam de beker, zegende die, reikte hem over en zei: ‘Neem de beker van mij over en geef hem door; want Ik zal er pas van drinken wanneer alles is voltooid. Doe wat ik heb gedaan en vergeet me niet.’
Zo willen ook wij eten van dit brood, drinken uit deze beker, om hem te gedenken, die door de dood heen weer tot leven is gekomen, zo willen leven in zijn geest, met handen vol vrede, met woorden van leven, met een hart vol liefde, vandaag en alle dagen die nog komen gaan.
Zo willen wij bidden met woorden die Hij ons gegeven heeft: ONZE VADER
VREDESWENS | VREDESLIED Vrede wens ik je toe
COMMUNIE| INSTRUMENTALE MUZIEK
LIED Vanuit de diepte
MEDEDELINGEN
SLOTGEDACHTE Wereldwonderen
Een meester vroeg aan zijn leerlingen: ‘Wat zijn de zeven wereldwonderen?’ Na wat discussie zeiden ze: ‘De piramiden in Egypte, de Taj Mahal in India. De beelden op Paaseiland. Het Panamakanaal. De Eifeltoren. De Sint-Pieter basiliek in Rome. De Chinese muur.’
Terwijl de meester nog bezig was de stemmen te noteren, zag hij dat één leerling nog niet klaar was. Hij ging naar haar toe en vroeg: ‘Is het zo moeilijk om een lijst te maken?’ ‘Ja, nogal’, zei ze ‘het zijn er zoveel dat ik moeilijk een keuze kan maken.’ Toen zei de meester, ‘Zeg maar wat je al hebt, misschien kunnen wij je verder helpen.’
Het meisje twijfelde even, maar als toen voor: ‘Ik denk dat de zeven wereldwonderen zijn: te kunnen zien, te kunnen horen, te kunnen aanraken, te kunnen tasten, te kunnen voelen, te kunnen lachten en te kunnen liefhebben.’
Het werd heel stil in het klaslokaal.
ZEGENWENS
Laat ons zo gaan richting muziek en feest
of gewoon naar je eigen huis
met handen vol vrede
met voeten die het juiste pad vinden
met ogen die licht en donker zien
met oren die god horen in rumoer en stilte
Met stemmen die klank en kleur geven
aan leven om ons heen
met harten waarin plaats is voor liefde in overvloed
Laat ons zo gaan in de zegen van de Eeuwige
die we kennen als vader/moeder, zoon en heilige geest.
SLOTLIED ooit zijn we allen samen