Heel worden

Heel worden

10 – 11 februari 2018
Voorganger Franneke Hoeks

Cantor zaterdag Gerard van de Weijer | Koor zondag: Melodiek

OPENINGSLIED: Za Dit huis is een huis. Zo Voor mensen die naamloos

WELKOM

Welkom allemaal. Fijn dat u er bent op dit carnavalsweekend! Hoe je ook in het leven staat, hier is plaats voor jou, voor je buurvrouw, voor diegene die je niet kent, voor iedereen. Of je nu een feestvierder bent of juist een carnavalsmijder, ik hoop dat het hier het komende uur goed toeven is.
Een kleine waarschuwing vooraf: wie een ludieke carnavalsviering verwacht, komt misschien van de koude kermis thuis. Toch hoop ik dat dit uur samen ook een feestelijk karakter krijgt. Geen Oeteldonks festijn, maar een feest van mensen die heel mogen worden. Heel worden. Maar wat is dat heel zijn? Wanneer zijn we heel? Wat is dan gebrokenheid? Hoe worden we heel? We luisteren zo naar twee prachtige verhalen over genezingen, die ons uitnodigen na te denken over dit soort vragen. Grote vragen die best even mogen landen in ons binnenste.
Laten, temidden van het feestgeruis, de stilte maar even zoeken. De stilte waarin die fundamentele vragen mogen klinken. De stilte, waarin we ruimte maken voor nieuwe inzichten. De stilte waarin gebrokenheid heel kan worden. De stilte van waarin de Eeuwige tot ons kan spreken.

GEBED

Goede God, breng onze gedachten tot rust en schep ruimte in ons hart opdat we heel mogen worden.
Laat dit uur een uur zijn van het ongeziene, het ongehoorde en het onaanraakbare in onszelf en anderen.
Dat jouw lieve adem heelheid brengt in de gebrokenheid van ons bestaan.

ACCLAMATIE: za Onhoorbaar onzichtbaar. | zo Gij zijt de lucht om mij heen

INLEIDING OP LEZINGEN

De verhalen van vandaag gaan over genezing. Het zijn goed nieuws verhalen, dat is fijn op een dag waarop zoveel mensen uitbundig feest vieren. In beide verhalen gaat het om een ziekte waarin het lijf en gelaat van mensen wordt aangetast. Het eerste verhaal is beeldend en grappig en neemt ons mee naar de tijd van de profeet Elisa. Een superrijke man, ziek dat wel, pakt flink uit om zijn huid te genezen. Dat loopt anders dan hij had gedacht. Ik daag u uit om het verhaal met alle commotie voor u te zien. In het tweede verhaal is klein. Jezus in actie zullen we maar zeggen.

1E LEZING 2 Koningen 5
Naäman, de legeroverste van de koning van Aram, was zeer geliefd bij zijn heer en had grote invloed, want door hem had de Jahwe voor Aram redding gebracht. Hij was een groot soldaat, maar de man leed aan een huidziekte. Nu hadden Aramese benden eens een strooptocht ondernomen in Israël en daarbij een jong meisje buitgemaakt dat nu in dienst was bij de vrouw van Naäman. Ze zei tegen haar meesteres: ‘Och, kon mijn heer maar eens naar de profeet gaan die in Samaria woont; die zou hem wel van zijn ziekte afhelpen.’Naäman ging aan zijn heer vertellen wat het meisje uit Israël gezegd had. Toen zei de koning van Aram: ‘Ga erheen; ik zal u een brief meegeven voor de koning van Israël.’ Hij ging op weg, nam tien talenten zilver, zesduizend sjekel goud en tien feestgewaden mee en meldde zich met de brief bij de koning van Israël. Daarin stond: ‘Met deze brief stuur ik mijn dienaar Naäman naar u om hem van zijn huidziekte te genezen.’ Zodra de koning van Israël de brief gelezen had, scheurde hij zijn kleren en zei: ‘Ben ik soms God, met macht over leven en dood, dat hij iemand naar mij toestuurt om hem van zijn huidziekte te genezen? Let maar eens op mijn woorden: hij zoekt ruzie met mij. ’Toen Elisa, de man van God, hoorde dat de koning van Israël zijn kleren gescheurd had, liet hij de koning vragen: ‘Waarom hebt u uw kleren gescheurd? Stuur hem naar mij toe. Dan zal hij weten dat er een profeet is in Israël.’ Toen ging Naäman met zijn paarden en wagen op weg en hield stil voor het huis van Elisa. Deze zond iemand met de boodschap: ‘Was u zevenmaal in de Jordaan; dan zal uw huid weer gezond worden en zult u gereinigd zijn.’ Toen werd boos en ging weg. Hij zei: ‘Ik had gedacht: hij zal naar buiten komen en voor me gaan staan. Dan zal hij de naam van de Jahwe, zijn God aanroepen, met zijn hand over de plek strijken en de ziekte wegnemen. Zijn de Abana en de Parpar, de rivieren van Damascus, soms niet beter dan al de wateren van Israël? Kan ik mij niet daarin wassen om gereinigd te worden?’ Hij keerde zich om en ging verontwaardigd weg. Maar zijn dienaren gingen naar hem toe en zeiden: ‘Vader, stel dat de profeet u iets moeilijks opgedragen had, dan had u het toch ook gedaan? Waarom dan deze keer niet, nu hij u zegt dat u zich maar hoeft te wassen om weer rein te worden?’ Toen ging hij naar de Jordaan en dompelde zich zevenmaal onder zoals de man van God gezegd had. Zijn huid werd weer als die van een klein kind en hij was gereinigd. Hij keerde met heel zijn gevolg naar de man van God terug, trad het huis binnen, ging voor hem staan en zei: ‘Nu weet ik dat er alleen in Israël een God is en nergens anders op aarde. Aanvaard daarom een huldeblijk van uw dienaar.’ Maar Elisa antwoordde: `Zowaar Jahwe leeft, in wiens dienst ik sta, ik neem niets van u aan.’ En hoewel Naaman er bij hem op aandrong iets aan te nemen, bleef hij weigeren.

LIED: za Hoort hoe God met mensen omgaat | zo Wat vrolijk over U geschreven staat

2E LEZING: 1 Marcus,40-45
Er kwam een melaatse op Jezus af, die om hulp vroeg. Hij viel op zijn knieën en zei: ‘Als U wilt, kunt U me rein maken.’ Diep ontroerd stak Jezus zijn hand uit en raakte hem aan. ‘Ik wil het, word rein’, zei Hij. Meteen verdween zijn melaatsheid, en hij werd rein. Bars stuurde Hij hem meteen weg, met de woorden: ‘Zorg dat u er met niemand over praat, maar ga u aan de priester laten zien en breng als offer voor uw reiniging wat Mozes voorgeschreven heeft; dat zal hun het bewijs leveren.’ Maar eenmaal vertrokken, begon hij volop te verkondigen en dit verhaal rond te vertellen, zodat Jezus niet meer openlijk in een stad kon komen, maar buiten bleef op eenzame plaatsen. En ze kwamen overal vandaan naar Hem toe.

ACCLAMATIE: za Uw woord is waarheid Heer | zo Mij nabij ben Jij

OVERWEGING
Wat een heerlijke, positieve goed nieuwsverhalen!   Naäman en de onbekende die genezing vinden, weer heel worden, gaaf worden. Mensen worden uit een stuk, die er mogen zijn. Wonderverhalen! Ik lees ze graag. Zoveel positieve energie in deze verhalen en natuurlijk twee keer een happy end. Wie wordt daar nu niet vrolijk van! Maar ja, ik sta hier voor de uitdaging om u, jullie, iets zinnigs te zeggen naar aanleiding van deze verhalen. Dan heb ik wel een beetje een probleem, want ik, hoe bijzonder ik de verhalen ook vind: ik geloof niet in wonderen… denk ik.

In de verhalen van vandaag gaat het over ziek zijn. Zichtbaar ziek zijn. Je kunt er niet omheen Naäman en de onbekende man zijn ziek. Zichtbaar ziek. Hun huid is aangetast. Naäman is in goeden doen, een man met status. Maar ook hij is niet heel en heeft er alles voor over om gaaf te worden. Ik vermoed dat hij al veel geld betaald heeft en alle beproefde middeltjes en wonderdokters heeft geprobeerd. Een slavin weet raad. Hij moet naar de profeet Elisa en met de zegen van zijn heer gaat Naäman op pad. Beladen met rijkdom. Want hij weet uit ervaring wat genezers vragen voor hun diensten. Dat kost kapitalen. Niets blijkt minder waar. Elisa komt niet eens zijn huis uit! Dat zint onze rijke Naäman niet. Als er geen poespas aan te pas komt, kan het niet veel zijn. Zijn soldaten halen hem over…… Een paar onderdompelingen in een nietig stroompje. Baat het niet dan schaadt het niet. Heel en gaaf komt Naäman uit de rivier. Het stelt eigenlijk niks voor. Elisa wijst beloning dan ook van de hand. Ook in het genezingsverhaal van Jezus geen grootste handelingen om te genezen. Melaatsheid was in de tijd van Jezus een gruwelijke ziekte. Melaatsheid betekende onreinheid en totale uitsluiting van het sociale leven. Niet om aan te zien. Niet om aan te raken. Jezus breekt alle sociale wetten. Ontroering en aanraking zijn genoeg om deze man weer heel te maken. Ook Jezus wil geen gedoe. Hou het stil! Maar ja… als dit je overkomt dan wil je het van de daken schreeuwen. Je bent genezen, rein en je telt weer mee! Zie dat maar eens voor jezelf te houden.

Heel worden. Wonderverhalen. Wat doen wij als zien of merken dat er iets aan mensen mankeert. Wij zijn geen van alle wonderdoeners toch? Bij het schrijven van deze overweging moest ik denken aan de tv-campagne van Alzheimer Nederland. Een man staat op een kruispunt, hij is de weg kwijt. Het verkeer heeft last van hem. Mensen mopperen. Wat doe jij? is de vraag die de ons als kijkers wordt gesteld. Op de dag tegen het pesten van mensen met een beperking doet de actrice Romana Vrede in De Wereld Draait Door de oproep om, als we merken dat we wegkijken van mensen omdat ze anders zijn of anders doen, bij dat gevoel stil te staan en onszelf en de ander een tweede kans te geven.

Twee voorbeelden die ons oproepen om mensen heel te laten worden, heel te laten zijn. Ik geloof niet in wonderen. En toch. Ik heb lang getwijfeld maar ik ga het u toch vertellen. Over mijn kleine wonder. Niet omdat ik u met mijn leven op wil zadelen, maar wel om dat dit wondertje mij iets leerde over wat genezing is. Toen het bericht kwam dat mijn man bij mij weg zou gaan, was ik ten einde raad. Ik kon niet ophouden met huilen. Aan mijn buitenkant was voor iedereen te zien dat het niet goed met mij ging. Mijn zusje was vaak bij mij. Op avond waren we een van mijn kinderen aan het verhuizen, – want het leven gaat gewoon door-. Die nacht kon ik niet slapen. De tranen waren niet te stoppen. Op eens voel ik de hand van mijn zusje op mijn rug. Ze zegt niks. Alleen die hand. Voor mij misschien wel de krachtigste aanraking uit mijn leven. Een wonder. De pijn en het verdriet waren niet minder, maar ze mochten er zijn. Ze werden niet weggepoetst of weggemoffeld. Die hand, die aanraking deed mij beseffen dat dit verdriet een deel van mij was, niet het leukste deel, maar wel een wezenlijk deel van wie ik was of worden zou. In de Japanse traditie Kintsugi wordt gebroken porselein en aardewerk met goud gerepareerd. Wat kapot is wordt niet weggegooid. De breuklijnen en beschadigingen worden niet weggepoetst maar met grote zorg heel gemaakt. De Franse kunstenares Helene Guggenheim gebruikt de filosofie en het ambacht van Kintsugi op littekens van mensen. Op de getekende lijven wordt zorgvuldig goud aangebracht. Er wordt niks weggepoets, maar door het goud worden ze zichtbaarder dan ooit. Hoe mooi! Hoe liefdevol! Hoe heel kun je zijn. Misschien leert de hand van mijn zusje, de kunst van Kintsugi ons dat het werkelijke wonder van heel worden niet zit in het wegpoetsen van kwetsbaarheid en gebrokenheid. Het werkelijke wonder zit in het feit dat we met elkaar en in elkaar kwetsbaarheid en gebrokenheid ruimte geven. Misschien teder met goud bekleden. Niet om er prat op te gaan. Niet om de aandacht te trekken. Nee de gouden barsten zeggen dit hoort bij mij. Dit hoort bij jou. De gebrokenheid mag gezien worden. Dan ontstaat er ruimte waar mensen heel kunnen worden. En dat, dat is een wonder waar ik heilig in geloof.

GELOOFSLIED: za: Kom en volg mij op de weg| zo: Kom in mij, win, ontwapen mij

KLAARZETTEN VAN DE GAVEN | COLLECTE

 VOORBEDE

Goede god laat ons te midden van het feestgedruis bidden voor mensen voor wie het leven geen feest is.
Dat zij sporen van licht en vrede mogen ervaren.

Za Kom over ons met uw geest. Zo Hoor ons bidden

Goede god, laat ons bidden voor mensen die getekend door het leven gaan.
Dat er mensen zijn die hen helend tegemoet treden.

Za Kom over ons met uw geest. Zo Hoor ons bidden

Goede god laat ons bidden voor alle kleine gebaren die mensen tot leven wekken dat die wonderkracht in ieder van ons tot wasdom komt.

Za Kom over ons met uw geest. Zo Hoor ons bidden

Goede god, laat ons bidden voor alles wat ons ten diepste bezighoudt. Voor alles wat is toevertrouwd aan ons intentieboek. Laat ons bidden voor onze zieken en lieve overledenen.

Za Kom over ons met uw geest. Zo Voor uw aangezicht

TAFELGEBED

Gezegend, Jij, God-met-ons uit jouw liefde is ons leven ontstaan, uit jouw handen mogen wij het leven ontvangen, om ten volle mens te zijn, met al onze imperfecties. Wij willen Jou danken voor dit leven, voor de schoonheid en de vreugde, voor de kwetsbaarheid en gebrokenheid, voor de liefde en verbondenheid die we voelen als we hier bij elkaar zijn.
Wij willen jou danken voor jouw zoon Jezus, zachtmoedig naar anderen en naar onszelf. Zoals Hij willen wij in alle eenvoud het leven dragen, en elkaar heel laten worden. in vertrouwen op Jou dat Jij ons niet laat vallen.

Jezus leefde ons dit voor want op de laatste avond van zijn leven, In het bijzijn van zijn vrienden heeft hij brood genomen, dankte Jou voor het brood, brak het en deelde het aan zijn vrienden met de woorden: ‘Neem en eet van dit brood,dit is mijn leven, ik geef het aan jullie.’

Hij nam een beker, sprak een dankgebed, en zei tot zijn vrienden: ‘Drink hieruit en proef van mijn liefde, zodat mijn vreugde in jou zal zijn en haar volheid bereikt. Heb elkaar lief, zoals ik jou heb liefgehad.’

Zo heeft Hij zich aan ons gegeven. Zo weten wij ons gedragen door Jou, zo dragen wij elkaar, met respect en mededogen.

Laat ons met de hulp van Jouw Geest een gemeenschap zijn waar mensen heel worden en volop kunnen leven.Laat ons daartoe bidden met de woorden die Jezus ons meegaf:

ONZE VADER

VREDESWENS

Onze huid vormt ook het contactpunt met de wereld om ons heen, onze buitenwereld. Jezus raakt de melaatse aan omdat hij geraakt wordt. Laten wij proberen elkaar een beetje heler te maken. Wrijf je handen maar eens goed over elkaar. Dat ze warm worden en tintelen om vervolgens de energie door te geven aan elkaar. Laat het een aanraking zijn met een gouden randje. Ik wens je heelheid en vrede toe.

VREDESLIED: za Komen ooit voeten gevleugeld /  zo  Shalom Aleichem

BREKEN EN DELEN

Brood gebroken. Wijn uitgeschonken. Met liefde, zoveel liefde en tederheid dat de gebrokenheid kracht wordt. Wees welkom, wie je ook bent. Aan deze tafel is ruimte voor iedereen.

LIED: Za Wat in stilte bloeit |Zo Wat gaat mij ter harte

GEBED
In het delen van dit brood en deze beker mochten we gebrokenheid en heelheid proeven. Dank dat we met elkaar en in elkaar een stukje van het wonder van heel worden mochten ontdekken.

MEDEDELINGEN | BLOEMETJES

SLOTGEDACHTEN
Een wijze soefimeester zei “Woorden kunnen genezen.’Op een dag kwam er een man bij hem die hem vroeg: ‘Geloof je echter dat woorden de kracht hebben om te genezen?’ De wijze man antwoorde – zeer tegen de soefigewoonte in- met een botte wedervraag: ‘Wie bent u om zo’n domme vraag te stellen?’
De man was beledigd en zei: “Hoe kan een soefi zo grof zijn?’
De meester zei: ‘Als grove woorden u zo’n pijn kunnen doen, waarom twijfelt u er dan aan dat er ook woorden zijn die kunnen genezen?’

 ZEGENWENS

Gezegend je vingers dat zij begaanbare wegen zullen wijzen. Gezegend je oren dat zij het geroep van hen die pijn hebben zullen horen. Gezegend je ogen dat zij in ieder mens het verhaal van God mogen zien. Gezegend je lippen dat zij troost mogen spreken. Gezegend je handen dat zij liefde mogen ontvangen en doorgeven. Gezegend jij mens, gebroken en heel dat jij het feest van het leven ten volle mag vieren,
In de naam van de Eeuwige die we noemen Vader/moeder, Zoon en Heilige Geest

SLOTLIED: za . Dagen van hopen| zo Als daar muziek voor is